Ο ένας μετά τον άλλο οι νεοεκλεγέντες δήμαρχοι και περιφερειάρχες στέλνουν τις προσκλήσεις στους περιφερειακούς δημοτικούς και κοινοτικούς συμβούλους αντίστοιχα, προκειμένου να πραγματοποιηθεί η ορκωμοσία τους.
Στην πόλη μας ο νέος Δήμαρχος κ. Λάμπρος Μίχος, ήδη έχει στείλει τις προσκλήσεις με ημερομηνία ορκωμοσίας την Τετάρτη 28 Αυγούστου.
Το προβλέπει όμως ο νόμος για την Ορκωμοσία των δημοτικών και Περιφερειακών δημοτικών αρχών;
Η ορκωμοσία των δημοτικών αρχών γίνεται στο κατάστημα του δήμου ή σε άλλο δημόσιο κτίριο ή σε κατάλληλο δημόσιο χώρο εντός των διοικητικών ορίων του δήμου, σε δημόσια συνεδρίαση, της οποίας ο ακριβής χρόνος (ημερομηνία και ώρα) ορίζεται από τον νεοεκλεγέντα Δήμαρχο.
Οι νέες δημοτικές αρχές που αναδείχθηκαν κατά τις δημοτικές εκλογές σύμφωνα με τις αποφάσεις των Πολυμελών Πρωτοδικείων, με τις οποίες επικυρώθηκε η εκλογή τους και ανακηρύχθηκαν ο επιτυχών και οι επιλαχόντες συνδυασμοί, θα πρέπει ΠΡΙΝ από την ημέρα εγκατάστασης και ανάληψης των καθηκόντων τους, δηλαδή πριν από την 1η Σεπτεμβρίου, να ορκιστούν.
Οι υπόχρεοι σε ορκωμοσία, προκειμένου να αναλάβουν καθήκοντα, είναι:
• ο ∆ήμαρχος
• οι τακτικοί δημοτικοί σύμβουλοι
• οι τακτικοί σύμβουλοι των συμβουλίων των δημοτικών και τοπικών κοινοτήτων
• οι εκπρόσωποι των τοπικών κοινοτήτων, όπως αυτοί αναφέρονται στην απόφαση επικύρωσης της εκλογής του Πολυμελούς Πρωτοδικείου.
Ο νομοθέτης επιβάλλει ως απαραίτητη προϋπόθεση για την εγκατάσταση και ανάληψη καθηκόντων των δημοτικών και περιφερειακών αρχών, την προηγούμενη ορκωμοσία των εκλεγέντων, με την οποία δεσμεύονται να διοικήσουν το ∆ήμο σύμφωνα με το Σύνταγμα και τους νόμους. Η ορκωμοσία, επομένως, είναι εσωτερικής φύσης πράξη, που δηλώνει μία ηθική δέσμευση και δεν αποτελεί εκτελεστή διοικητική πράξη.
Η υποχρέωση αυτή επιβάλλεται, διότι ο νομοθέτης δεν δέχεται την εγκατάσταση και την επαγόμενη ανάληψη καθηκόντων, χωρίς να έχουν ήδη ορκισθεί οι εκλεγέντες. Για το λόγο αυτό, άλλωστε, ο νομοθέτης προβλέπει την αυτοδίκαιη έκπτωση (με διαπιστωτική πράξη του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης ∆ιοίκησης) αυτών που δεν συμμορφώνονται προς την υποχρέωση ορκωμοσίας εντός της νόμιμης προθεσμίας και, περαιτέρω, την κίνηση ταχείας διαδικασίας για την ορκωμοσία των αναπληρωματικών τους και την ανάληψη καθηκόντων από αυτούς. Σύμφωνα με τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας οι ως άνω διατάξεις δεν αντιβαίνουν στις αρχές της λαϊκής κυριαρχίας και της αναλογικότητας ούτε σε άλλη συνταγματική διάταξη ή αρχή.
Σημειώνουμε ότι κάθε δημοτική περίοδος και συνεπώς και κάθε θητεία των αιρετών είναι αυτοτελής. Ως εκ τούτου, εάν κάποιοι αιρετοί έχουν επανεκλεγεί, ακόμη και στο ίδιο αξίωμα, που κατείχαν την προηγούμενη δημοτική περίοδο, τούτο δεν σημαίνει συνέχιση της θητείας τους, και για το λόγο αυτό, θα πρέπει να ορκιστούν, μαζί με τους άλλους αιρετούς. Τέλος, σημειώνεται ότι, ήδη, ορκισθείς δημοτικός σύμβουλος, ο οποίος εκλέγεται δήμαρχος, σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 60 του ν. 3852/ 2010, δεν ορκίζεται ξανά, καθόσον η δόση όρκου ανατρέχει στην άσκηση οποιουδήποτε αιρετού αξιώματος.
Στο ν. 3852/2010 δεν προβλέπεται συγκεκριμένη ημερομηνία για την τέλεση της ορκωμοσίας των δημοτικών αρχών, πλην όμως αυτή πρέπει να γίνει πριν από την ημέρα της εγκατάστασης, δηλαδή πριν από την 1η Σεπτεμβρίου, σε ημέρα και ώρα που θα ορίσει ο εκλεγείς ∆ήμαρχος.
Επειδή ο νόμος ορίζει ότι όποιος από τους εκλεγέντες δεν αποποιηθεί την εκλογή του τουλάχιστον δέκα μέρες (10) πριν από την έναρξη της δημοτικής περιόδου, δηλαδή μέχρι και την 21η Αυγούστου, θεωρείται ότι την έχει αποδεχθεί, κρίνεται σκόπιμο η ορκωμοσία να μην προγραμματισθεί πριν την ημερομηνία αυτή.
Ακολούθως, συνάγεται ότι αποποίηση εκλογής δεν νοείται πέραν της ανωτέρω ημερομηνίας (δηλαδή από την 22η Αυγούστου και μετά). Μετά την ημερομηνία αυτή, όποιος αιρετός επιθυμεί μπορεί να παραιτηθεί μετά την 1η Σεπτεμβρίου 2014.
Ο εκλεγείς ∆ήμαρχος απευθύνει πρόσκληση για ορκωμοσία σε όλα τα τακτικά μέλη του ∆ημοτικού Συμβουλίου, των συμβουλίων κοινοτήτων η οποία θα πρέπει να κοινοποιηθεί τουλάχιστον 48 ώρες πριν από την ημέρα της ορκωμοσίας.Η πρόσκληση του εκλεγέντος ∆ημάρχου πρωτοκολλείται στο ∆ήμο και κοινοποιείται στους ενδιαφερόμενους με οποιοδήποτε πρόσφορο μέσο (συστημένη επιστολή, επίδοση μέσω των υπηρεσιών του ∆ήμου, ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, κλπ.) με το οποίο μπορεί να αποδεικνύεται ο ακριβής χρόνος που έλαβε γνώση αυτής το καθένα από τα ανωτέρω πρόσωπα, προκειμένου να μην υπάρξει οποιαδήποτε τυχόν αμφισβήτηση για την έγκαιρη ενημέρωσή τους.
Επισημαίνεται ότι στη διαδικασία της ορκωμοσίας παρευρίσκονται όλοι οι αιρετοί, δεν παρέχεται, δηλαδή, από τη νομοθεσία η δυνατότητα ορκωμοσίας των αιρετών κατά δημοτικές παρατάξεις, όπως και δεν παρέχεται η δυνατότητα ορκωμοσίας των αιρετών ανά εκλογική περιφέρεια ή αξίωμα (πχ τακτικά μέλη των Κοινοτήτων κλπ).
Από τις κείμενες διατάξεις δεν ορίζεται συγκεκριμένο τελετουργικό για την ορκωμοσία των αιρετών, παρά μόνο ορίζεται το περιεχόμενο του όρκου.
Ο όρκος που δίνεται έχει ως εξής:
«Ορκίζομαι να είμαι πιστός στην πατρίδα, να υπακούω στο Σύνταγμα και στους νόμους και να εκπληρώνω τίμια και ευσυνείδητα τα καθήκοντά μου».
Όσοι αιρετοί επιθυμούν δίνουν τον παραπάνω όρκο ενώπιον του Ιερού Ευαγγελίου ή αν κάποιος αιρετός πιστεύει σε θρησκεία ή δόγμα που επιβάλλει ίδιο τύπο όρκου, τότε, εφόσον το επιθυμεί, ο όρκος δίδεται κατά τον τύπο αυτό (πχ ενώπιον του κορανίου).
Επίσης, εάν κάποιος αιρετός δεν πιστεύει σε καμία θρησκεία ή σε θρησκεία που δεν επιτρέπει όρκο, δηλώνει τα αναφερόμενα στον όρκο στην τιμή και τη συνείδησή του, με τον εξής τρόπο:
«∆ηλώνω στην τιμή και στη συνείδησή μου να είμαι πιστός στην πατρίδα, να υπακούω στο Σύνταγμα και στους νόμους και να εκπληρώνω τίμια και ευσυνείδητα τα καθήκοντά μου»
Εάν κάποιος από τους εκλεγέντες δεν μπορεί να παραστεί στην ορκωμοσία, κατά την οριζόμενη ημερομηνία, επικαλούμενος λόγους αντικειμενικής αδυναμίας, οι οποίοι δεν αίρονται πριν την 31η Αυγούστου, τότε ο ∆ήμαρχος οφείλει να τον καλέσει να ορκισθεί μέσα σε πέντε (5) ημέρες αφότου του γνωστοποιηθεί η άρση των λόγων αυτών. Σημειώνουμε ότι η ορκωμοσία του αιρετού αυτού μπορεί να λάβει χώρα και μετά την 1η Σεπτεμβρίου, όποτε δηλ. αρθούν οι λόγοι αντικειμενικής αδυναμίας που έχει επικαλεσθεί.
Επομένως, σύμφωνα με τη διάταξη αυτή, θα πρέπει ο συγκεκριμένος αιρετός να ενημερώσει το ∆ήμαρχο για τους λόγους, για τους οποίους δεν μπορεί να παραστεί
στην ορκωμοσία κατά την ημέρα που έχει οριστεί και να τον ενημερώσει όταν οι λόγοι αυτοί έχουν εκλείψει. Η ενημέρωση αυτή, για λόγους ασφάλειας δικαίου, ορθό είναι να είναι έγγραφη και να πρωτοκολληθεί στον ∆ήμο.
Οι λόγοι αντικειμενικής αδυναμίας, των οποίων γίνεται επίκληση, ώστε να μη δοθεί ο όρκος, θα πρέπει να αναφέρονται αναλυτικά και να μην είναι γενικοί, αόριστοι ή αναπόδεικτοι. Έτσι, δεν μπορεί να γίνει αόριστη επίκληση «εκτάκτου οικογενειακού προβλήματος» ή «ανειλημμένων επαγγελματικών υποχρεώσεων», γεγονότα τα οποία δεν αποτελούν αντικειμενικούς λόγους, αλλά υποκειμενικούς, συνδεόμενους με τη βούληση του φυσικού προσώπου.
∆ιευκρινίζεται ότι σε περίπτωση που κάποιος, για οποιονδήποτε λόγο, δεν δώσει όρκο την καθορισμένη στην πρόσκληση του εκλεγέντος ∆ημάρχου ημερομηνία, μπορεί να προσέλθει στο ∆ημοτικό κατάστημα, πριν από την 31η Αυγούστου σε νέα, ορισθείσα από τον εκλεγέντα ∆ήμαρχο, ημερομηνία και να ορκιστεί.
Τέλος όσοι επιθυμούν να αποποιηθούν την εκλογή τους θα πρέπει να το πράξουν δέκα (10) τουλάχιστον μέρες πριν από την έναρξη της δημοτικής περιόδου, δηλ. μέχρι και την 21η Αυγούστου. Εάν δεν δηλώσουν αποποίηση της εκλογής τους μέχρι την ημερομηνία αυτή, τότε θεωρείται ότι την έχουν αποδεχθεί. Στην περίπτωση αυτή, εάν ο ενδιαφερόμενος δεν δώσει όρκο μέχρι την 31η Αυγούστου, εκπίπτει αυτοδικαίως από το αξίωμά του. Για την έκπτωση εκδίδεται διαπιστωτική πράξη του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης ∆ιοίκησης.
