Αντιμέτωποι με απολύσεις, μειώσεις μισθών ή ακόμη και μη καταβολή των δεδoυλευμένων βρίσκονται εκατοντάδες χιλιάδες ασφαλισμένοι του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) που αμείβονται για τουλάχιστον μία απασχόληση με δελτίο παροχής υπηρεσιών, καθώς αν και βρισκόμαστε στον τέταρτο μήνα εφαρμογής του νέου νόμου, υπάρχουν θολά σημεία που προκαλούν σύγχυση και επιτείνουν την αγωνία.
Η «Κ», με τη βοήθεια του πρώην υπουργού Εργασίας και γνώστη των ασφαλιστικών θεμάτων Γιώργου Κουτρουμάνη, καταγράφει τουλάχιστον 7 συνέπειες τής μέχρι σήμερα εφαρμογής των διατάξεων του νόμου 4387, γνωστού και ως νόμου Κατρούγκαλου, που αποτελούν βόμβες στα θεμέλια της ασφάλισης αλλά και της απασχόλησης, καθώς η διάταξη για τα μπλοκάκια, αν και ασφαλιστική, κλήθηκε να θεραπεύσει τις παθογένειες της εγχώριας αγοράς εργασίας, και τελικά φαίνεται πως τις επιδείνωσε. Ο κ. Κουτρουμάνης θεωρεί αναγκαίο να ανασταλεί η εφαρμογή της τουλάχιστον για το τρέχον έτος. Και αναλύει τις συνέπειες σε χιλιάδες ασφαλισμένους.
Η βασική συνέπεια του νέου νόμου και κυρίως της σύγχυσης που προκάλεσαν οι εγκύκλιοι που εκδόθηκαν για την υλοποίησή του, είναι ότι δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενοι παραμένουν απλήρωτοι.
Φόβος αλλά και δυσπιστία κυριαρχεί μεταξύ των αντισυμβαλλόμενων μερών (εργοδότη – εργαζόμενου), κυρίως στις περιπτώσεις που αποφασιστεί να μη δηλωθεί η σύμβαση στον ΕΦΚΑ. Ο εργαζόμενος πρέπει –αν θέλει να κρατήσει τη θέση του και να μην «απολυθεί»– να καλύψει το σύνολο των εισφορών από μόνος του. Αλλά και ο εργοδότης θα φοβάται μήπως ανά πάσα στιγμή ο εργαζόμενος τον καταγγείλει και ζητήσει να πληρώσει –ακόμη και αναδρομικά– εισφορές για το μπλοκάκι.
Κι εδώ έρχεται η τρίτη συνέπεια ενός καθεστώτος που προκάλεσε περισσότερα προβλήματα από αυτά που κλήθηκε να επιλύσει. Χιλιάδες εργαζόμενοι έχασαν τη δουλειά τους εξαιτίας της άρνησης του εργοδότη να καλύψει τα 2/3 των εισφορών. Είτε γιατί οι ίδιοι δεν δέχθηκαν να πληρώσουν μόνοι τους είτε γιατί οι εργοδότες φοβήθηκαν μια πιθανή καταγγελία, εκτιμάται ότι περίπου 15.000 συνεργασίες λύθηκαν από τον Ιανουάριο και μετά, που ισχύει το νέο καθεστώς ασφάλισης στα μπλοκάκια.
Υπάρχουν μάλιστα και περίπου 30.000 ασφαλισμένοι που έκλεισαν οικειοθελώς τα Δελτία Παροχής Υπηρεσιών τους, εγκαταλείποντας κάθε προσπάθεια για δεύτερη απασχόληση. Πρόκειται κυρίως για μισθωτούς, ασφαλισμένους για πρώτη φορά μετά το 1992, που επιβαρύνονται και περισσότερο από όλους τους υπόλοιπους, καθώς καλούνται στην ουσία να πληρώσουν διπλές εισφορές.
Προκειμένου να… σώσουν τη δουλειά τους, δεν είναι λίγοι οι εργαζόμενοι που δέχονται μείωση μισθού ώστε να μην επιβαρυνθεί από τις εισφορές ο εργοδότης. Μέσω των νέων συμβάσεων που προβλέπει η τελευταία εγκύκλιος του υπουργείου Εργασίας, ο εργοδότης φαίνεται πως πληρώνει τις εισφορές που του αναλογούν, στην πραγματικότητα όμως έχει μετακυλίσει το κόστος στον εργαζόμενο.
Ασύμφορη καθίσταται και οποιαδήποτε δεύτερη δραστηριότητα για χιλιάδες ασφαλισμένους με παράλληλη απασχόληση, καθώς καλούνται να βάλουν «συνεταίρο» στην όποια μικρή επιχειρηματική τους δράση τόσο την εφορία όσο και τον ΕΦΚΑ.
Απίστευτη είναι η ταλαιπωρία και για τους ασφαλισμένους που, από τη φύση της απασχόλησής τους, αναγκάζονται να εντάσσονται και να απεντάσσονται από το καθεστώς επιμερισμού των εισφορών. Και αυτό, γιατί υπάρχουν διαστήματα που έχουν έναν ή δύο εργοδότες και κατά συνέπεια ασφαλίζονται ως μισθωτοί, αλλά και διαστήματα με 3 ή και περισσότερους εργοδότες και θα πρέπει να καταβάλλουν εισφορές ως ελεύθεροι επαγγελματίες…
Τέλος, δεν είναι λίγοι οι εργαζόμενοι που καταφεύγουν στη λύση της αμοιβής με τη γνωστή απόδειξη επαγγελματικής δαπάνης (τίτλοι κτήσης), αν και ακόμη από το υπουργείο Εργασίας δεν έχει ξεκαθαριστεί τι ακριβώς θα ισχύσει. Δεν θεωρείται απίθανο, αν τελικά επικρατήσει η λογική να μην καταβληθούν εισφορές για τα εισοδήματα από τίτλους κτήσης (έως 10.000 ευρώ το χρόνο), η μορφή αυτή αμοιβής να υποκαταστήσει τα μπλοκάκια.
Παράλληλη απασχόληση 9 ταχυτήτων
1. Μισθωτοί με μπλοκάκι το οποίο άνοιξαν το 2016. Εφόσον έχουν μισθό τουλάχιστον 586 ευρώ, τους πρώτους μήνες του 2017 δεν θα πληρώσουν εισφορές. Οταν εκκαθαριστεί το εισόδημα του 2016, θα πληρώσουν με βάση το καθαρό εισόδημα που είχαν από το «μπλοκάκι» το 2016, χωρίς κατώτατο πλαφόν.
2. Μισθωτοί με μπλοκάκι που άνοιξαν το 2017. Θα πληρώσουν για όλο το 2017 τις κατώτατες εισφορές (167,95 ευρώ τον μήνα).
3. Μισθωτοί με μπλοκάκι που έκοψαν απόδειξη το 2015, όχι όμως και το 2016. Θα πληρώσουν αρχικά με βάση το εισόδημα του 2015. Βέβαια, καθώς έτος αναφοράς είναι το 2016, οι εισφορές του 2017 είναι μηδενικές. Συνεπώς, τους τελευταίους μήνες του 2017 δεν θα πληρώσουν εισφορές. Ο,τι πλήρωσαν αρχικά θα συμψηφιστεί με τις εισφορές του 2018.
4. Μισθωτοί με μπλοκάκι που έκοψαν αποδείξεις το 2016, ενώ το 2015 δεν είχαν εισόδημα. Αρχικά δεν θα πληρώσουν εισφορές. Οταν εκκαθαριστεί το εισόδημα του 2016, θα πληρώσουν μαζεμένα.
5. Μισθωτοί με μπλοκάκι που εισπράττουν επιμίσθιο από τον εργοδότη που τους απασχολεί ως μισθωτούς, αλλά και μισθό από έτερο εργοδότη. Το επιμίσθιο θα πρέπει να δηλωθεί στην ΑΠΔ. Για τον μισθό από τον έτερο εργοδότη, εάν υπάρχει σύμβαση, θα πληρωθούν εισφορές με επιμερισμό μεταξύ εργοδότη και εργαζομένου. Εάν όχι, ο εργαζόμενος θα πρέπει να πληρώσει μόνος του τις εισφορές, ως ελεύθερος επαγγελματίας.
6. Εργαζόμενοι μόνο με μπλοκάκι σε 1 – 2 εργοδότες. Θα πρέπει να υπογράψουν σύμβαση και με τους δύο εργοδότες. Αυτοί, με τη σειρά τους, θα τους δηλώσουν στις ΑΠΔ. Οι εισφορές θα επιμερισθούν και θα βαρύνουν κατά 2/3 τον εργοδότη και κατά 1/3 τον εργαζόμενο. Εάν δεν συμπληρωθούν ΑΠΔ, οι εργαζόμενοι πρέπει να καταθέσουν καταγγελία στον ΕΦΚΑ. Αν όχι, θα πληρώσουν τις εισφορές μόνοι τους.
7. Εργαζόμενοι με μπλοκάκι σε 3 ή περισσότερους εργοδότες. Θα πληρώσουν εισφορές ως ελεύθεροι επαγγελματίες.
8. Μισθωτοί που κόβουν παράλληλα και αποδείξεις δαπάνης (τίτλους κτήσης) σε άλλον εργοδότη. Δεν έχει διευκρινιστεί το καθεστώς.
9. Μισθωτοί με μπλοκάκι είχαν εισόδημα το 2015 και το 2016, αλλά το έκλεισαν μέχρι 28/2/2017. Θα πληρώσουν εισφορές μόνο για τους πρώτους δύο μήνες του 2017.
ΡΟΥΛΑ ΣΑΛΟΥΡΟΥ
ΠΗΓΗ: Έντυπη ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
