Αναπόφευκτη µοιάζει η αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης εξαιτίας της γήρανσης του πληθυσµού και του αυξητικού ρυθµού του προσδόκιµου ζωής
Η αναλογιστική µελέτη που συνόδευε το 2020 τον νόµο Βρούτση για το συνταξιοδοτικό δεν άφηνε περιθώρια αµφιβολίας. Πλέον υφίσταται και η δυσοίωνη επικύρωση από τις προβολές της Eurostat. Τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης (από το 2022 είναι τα 62 έτη για πρόωρη και πλήρη µε 40 έτη εργασίας και τα 67 για τις υπόλοιπες κατηγορίες εργαζοµένων) πρέπει να επεκταθούν και να αρχίσουν να προσεγγίζουν τα 70 έτη. Ο λόγος είναι διττός: αφενός η γήρανση του πληθυσµού, αφετέρου η αύξηση του προσδόκιµου ζωής στον δυτικό κόσµο και στην Ελλάδα.
Μάλιστα η Eurostat εξέδωσε λίαν προσφάτως τις κατευθύνσεις της για τα ευρωπαϊκά κράτη (2024 Αgeing Report) και ειδικά για την Ελλάδα ζητά µέχρι το 2030 την αύξηση του γενικού ορίου των 67 ετών κατά 18 µήνες – εποµένως θεωρεί ότι πλέον θα πρέπει να θεσµοθετηθούν ως γενικό όριο ηλικίας συνταξιοδότησης τα 68,5. Από την άλλη, σε σχέση µε το ειδικό όριο που αφορά τις πρόωρες µε µειωµένο συντάξιµο µισθό συνταξιοδοτήσεις και τις πλήρεις µε 40 έτη προτείνεται να επιµηκυνθούν κατά 15 µήνες και να φτάσουν στα 63,5 έτη.
Η αναλογιστική απεικόνιση των ερευνητών της Eurostat δεικνύει ότι το 2050 το γενικό όριο ηλικίας στη χώρα µας θα πρέπει να φτάσει τα 70,5 έτη. Αντίστοιχα οι πρόωρες συνταξιοδοτήσεις µε µειωµένη σύνταξη θα πρέπει να ανέλθουν στα 65,5. Αν επεκταθούν, οι δηµογραφικές προβολές επιτάσσουν το 2070 τα όρια ηλικίας να αγγίξουν τα 72,5 και µε πρόωρη σύνταξη τα 67,5.
Είναι έτοιµη η νοµοθεσία από το 2011
Αν εφαρµοζόταν η εν ισχύι νοµοθεσία, θα έπρεπε από 1.1.2024 να έχει αυξηθεί το γενικό όριο συνταξιοδότησης από τα 67 στα 68 έτη. Ηδη από το 2011 µε το άρθρο 11 του ν. 3863 (αρµόδιος υπουργός Ανδρέας Λοβέρδος) έχει οριστεί ότι από 1.1.2024 τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης ανακαθορίζονται κατά τη µεταβολή του προσδόκιµου ζωής του πληθυσµού της χώρας ανά τριετία. Οι επόµενοι «σωτήρες» του ασφαλιστικού συστήµατος, αφενός ο Γιώργος Κατρούγκαλος το 2015 (τρίτο µνηµόνιο, ν. 4336) και το 2016 (ν. 4387), αφετέρου το 2020 ο Γιάννης Βρούτσης (ν. 4670), δεν τόλµησαν να καταργήσουν αυτήν τη διάταξη που ισχύει από το 2011, παρότι κοµπορρηµονούσαν ότι οι διαρκείς µειώσεις στο ποσοστό αναπλήρωσης σε σχέση µε τα καταβαλλόµενα ασφάλιστρα έσωσαν το ασφαλιστικό για τα επόµενα 50 έτη.
Καθίσταται προφανές ότι η απαίτηση του νόµου Λοβέρδου που δεν κατήργησαν οι «σωτήρες» Κατρούγκαλος (4387/2016) και Βρούτσης (4670/2020) δεν ίσχυσε και ως εκ τούτου δεν έχουµε σύνταξη από τα 67 στα 68 από 1ης Ιανουαρίου του τρέχοντος έτους. Τι «έσωσε» όµως το σύστηµα; Η αιτία βρίσκεται στην πανδηµία ή καλύτερα στις εγκληµατικές παραλείψεις των Κυριάκου Μητσοτάκη, Βασίλη Κικίλια, Σωτήρη Τσιόδρα που δεν ενίσχυσαν το ΕΣΥ και τις ΜΕΘ από το 2020, µε αποτέλεσµα να έχουν καταγραφεί 37.089 θάνατοι λόγω Sars-CoV-2. Για να καταλάβουµε, την περίοδο 1960-2021 στην Ελλάδα έχει καταγραφεί σηµαντική αύξηση στο προσδόκιµο επιβίωσης κατά 8,2 έτη. Κάθε δεκαετία το προσδόκιµο ζωής επεκτεινόταν κατά ενάµισι µε δύο έτη, ενώ αρνητική µεταβολή καταγράφηκε το 2020 και 2021, που οι Ελληνες έχασαν ενάµισι έτος προσδόκιµου ζωής.
Παρά την πρόσκαιρη ανάσχεση του αυξητικού ρυθµού στο προσδόκιµο ζωής για τα έτη 2020 και 2021, αυτό διαρκώς αυξάνεται, ενώ την ίδια ώρα οι αµοιβές του εργαζόµενου πληθυσµού κατακρηµνίζονται. Συνεπεία αυτού χάνει έσοδα και το ασφαλιστικό σύστηµα – άλλη µια εγκληµατική εκδοχή του ελαστικού οκταώρου του νόµου Χατζηδάκη. Την ίδια στιγµή και οι γεννήσεις µειώνονται, άρα ο ελληνικός πληθυσµός γηράσκει ταχέως, που σηµαίνει περισσότεροι συνταξιούχοι µε λιγότερους εργαζόµενους.
Τι έχουν προβλέψει και τι όχι οι µελέτες
Ολα αυτά έχουν αποτυπωθεί στην αναλογιστική µελέτη που συνόδευε το 2020 την ασφαλιστική µεταρρύθµιση Βρούτση (ν. 4670). Οι αναλογιστικές προβολές έδιναν τότε ότι την Πρωτοχρονιά του 2024 θα πρέπει να αυξηθούν τα όρια ηλικίας στα 68 έτη και το 2066 να φτάσουν στα 72 έτη. Αντίστοιχες είναι και οι πρόσφατες, κατά τι πιο αισιόδοξες δηµογραφικές προβολές της Eurοstat (δίνουν σύνταξη στα 72,5 το 2070, αντί για το 2066).
Τι δεν έχουν προβλέψει ωστόσο οι αναλογιστές και οι µελετητές της ΕΛΣΤΑΤ; Την εξέλιξη της τεχνολογίας, τη βελτίωση των παρεχόµενων υπηρεσιών υγείας και την εισαγωγή νέων καινοτόµων θεραπειών που αυξάνουν ραγδαία το προσδόκιµο. Σύµφωνα λοιπόν µε τα στοιχεία που περιλαµβάνει η τελευταία µελέτη του ΙΟΒΕ για τον χώρο του φαρµάκου, αναµένεται αύξηση του ποσοστού του πληθυσµού ηλικίας άνω των 65 ετών από το 22,9% το 2022 στο 33,5% το 2060. Ηδη λοιπόν οι αναλογιστές του Γ. Βρούτση έχουν πέσει έξω κατά σχεδόν µια εξαετία.
Οµως εδώ εισέρχεται επιπρόσθετα ο παράγοντας της υγείας. Σύµφωνα πάντα µε το ΙΟΒΕ και µε βάση στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το ποσοστό του πληθυσµού ηλικίας 16 ετών και άνω µε χρόνιο πρόβληµα υγείας βαίνει αυξανόµενο από το 2018 µέχρι και το 2022 που διαµορφώνεται στο 24,9%. Χρόνιο πρόβληµα ή χρόνια πάθηση δηλώνουν περίπου τρεις στις δέκα γυναίκες (27%) και δύο στους δέκα άντρες (22,6%). Εποµένως ο ενεργός πληθυσµός µειώνεται από τις ασθένειες –κάποιοι θα λάβουν και συντάξεις αναπηρίας– την ίδια ώρα που οι συνταξιούχοι ως πληθυσµιακό ποσοστό αυξάνονται δραµατικά. Με όλα αυτά όσοι ασχολούνται µε το ζήτηµα των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης θεωρούν ότι το «σύνταξη στα 72» θα έρθει τουλάχιστον µια 15ετία νωρίτερα και µάλλον κατά το 2050.
πηγή: Documento
