Οι ασφαλισμένοι του Εθνικού Οργανισμού Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ), που είναι ο βασικός φορέας ασφάλισης υγείας στην Ελλάδα, δικαιούνται να επισκέπτονται και να εξετάζονται δωρεάν από τους συνεργαζόμενους με αυτόν ιατρούς.
Εντούτοις, για την αποφυγή της κατάχρησης της συγκεκριμένης παροχής έχει θεσμοθετηθεί από τον Οργανισμό ένας ανώτατος μηνιαίος αριθμός επισκέψεων, που μπορεί να πραγματοποιήσει κάθε ασφαλισμένος, αλλά και ασθενών, που μπορεί να εξετάσει κάθε ιατρός.
Ο περιορισμός αυτός έχει καθιερωθεί στην καθομιλουμένη ως «πλαφόν επισκέψεων του ΕΟΠΥΥ».
Η συμπλήρωση του πλαφόν των επισκέψεων προκαλεί έριδες και διαπληκτισμούς μεταξύ ασφαλισμένων και ιατρών
Το πλαφόν επισκέψεων αναπροσαρμόζεται ανά διαστήματα. Κάθε ασφαλισμένος μπορεί να ελέγξει, μέσω της ιστοσελίδας του ΕΟΠΥΥ, πόσα ραντεβού έχει διαθέσιμα κάθε ιατρός, μέχρι τη συμπλήρωση του ανώτατου ορίου, προκειμένου να κλείσει ραντεβού στον ιατρό, του οποίου το πλαφόν επισκέψεων δεν έχει ακόμη καλυφθεί. Εντούτοις, η ταχεία κάλυψη του μηνιαίου πλαφόν επισκέψεων καθίσταται συχνά αιτία διαπληκτισμών και αντιπαράθεσης μεταξύ ιατρών και ασφαλισμένων ασθενών. Επιπλέον, οι μεν ιατροί, επικαλούμενοι κυρίως φόρτο εργασίας, παραλείπουν να καταχωρίσουν στην online βάση δεδομένων τα ραντεβού τους, με αποτέλεσμα να μην φαίνεται στην ιστοσελίδα του ΕΟΠΥΥ ότι έχει καλυφθεί το μηνιαίο πλαφόν των επισκέψεών τους, οι δε ασφαλισμένοι ασθενείς θεωρούν ότι οι ιατροί ψεύδονται, όταν τους ενημερώνουν ότι το μηνιαίο πλαφόν επισκέψεών τους καλύφθηκε, προκειμένου να τους εξαναγκάσουν να πληρώσουν για την επίσκεψη. Ως εκ τούτου, οι ιατροί, των οποίων το μηνιαίο πλαφόν επισκέψεων καλύφθηκε, αρνούνται να εξετάσουν δωρεάν τους ασφαλισμένους ασθενείς, εφόσον δεν έχουν τη δυνατότητα προς τούτο, με βάση τις επιταγές του ΕΟΠΥΥ. Κατωτέρω θα εξετασθεί κατά πόσον είναι νομικά καλυμμένοι οι ιατροί, που αρνούνται να εξετάσουν δωρεάν έναν ασφαλισμένο ασθενή του ΕΟΠΥΥ, λόγω της συμπλήρωσης του πλαφόν επισκέψεων του ΕΟΠΥΥ.
Η άρνηση του ιατρού να εξετάσει τον ασθενή σύμφωνα με τον Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας
Σύμφωνα με το άρθρο 9 παρ. 2 του Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας, ο ιατρός δεν μπορεί να αρνείται την προσφορά των υπηρεσιών του για λόγους άσχετους προς την επιστημονική του επάρκεια, εκτός εάν συντρέχει ειδικός λόγος, που να καθιστά αντικειμενικά αδύνατη την προσφορά των υπηρεσιών του. Επιπλέον, σύμφωνα με την παράγραφο 4 του ιδίου άρθρου, ο ιατρός μπορεί να διακόψει την παροχή των υπηρεσιών, που ήδη προσφέρει στον ασθενή του, για λόγους επιστημονικούς ή προσωπικούς και εφόσον δεν τίθεται σε άμεσο κίνδυνο η υγεία ή η ζωή του τελευταίου.
Με δεδομένα ότι η συμπλήρωση του πλαφόν επισκέψεων του ΕΟΠΥΥ αφενός δεν συνιστά κώλυμα προσωπικό ή σχετικό με την επιστημονική επάρκεια του ιατρού και αφετέρου δεν καθιστά αντικειμενικά αδύνατη την εξέταση ενός ασθενούς, τεκμαίρεται ότι οι ως άνω διατάξεις δεν καλύπτουν την περίπτωση εκείνη, κατά την οποία ο ιατρός θα αρνηθεί τη δωρεάν εξέταση ασθενούς, λόγω κάλυψης του μηνιαίου ανώτατου αριθμού επισκέψεων και πιθανότατα δεν θα μπορέσει να αποφευχθεί ο πειθαρχικός κολασμός του ιατρού από το αρμόδιο προς τούτο όργανο μετά από ενδεχόμενη καταγγελία.
Η ποινική ευθύνη του ιατρού από την άρνηση εξέτασης του ασθενούς
Σύμφωνα με το άρθρο 441 του Ποινικού Κώδικα «Γιατροί και μαίες που χωρίς δικαιολογημένο κώλυμα αρνούνται την εκτέλεση των έργων τους ή που αναφορικά με αυτήν γίνονται υπαίτιοι οποιασδήποτε αμέλειας από την οποία μπορεί να προκύψει κίνδυνος για άλλον τιμωρούνται με πρόστιμο ή με κράτηση μέχρι τριών μηνών, αν η πράξη δεν τιμωρείται βαρύτερα από άλλη διάταξη». Κατά την ανωτέρω διάταξη το κριτήριο για τον ποινικό κολασμό του ιατρού, σε περίπτωση άρνησης δωρεάν εξέτασης ενός ασφαλισμένου ασθενούς λόγω κάλυψης του πλαφόν επισκέψεων του ΕΟΠΥΥ, είναι εάν η κάλυψη του πλαφόν συνιστά δικαιολογημένο κώλυμα.
Η έννοια του «δικαιολογημένου κωλύματος» σύμφωνα με τη νομολογία
Η έννοια του «δικαιολογημένου κωλύματος» για την άρνηση εξέτασης ενός ασθενούς δεν εξειδικεύεται στο νόμο. Ως εκ τούτου εναπόκειται στην κρίση του εκάστοτε Δικαστηρίου να κρίνει, εάν το κώλυμα του ιατρού να παράσχει τις υπηρεσίες του ήταν πράγματι δικαιολογημένο ή όχι. Έχει κριθεί νομολογιακά ότι δικαιολογημένα κωλύματα για την άρνηση εξέτασης ενός ασθενούς συνιστούν ενδεικτικά:
- η ενασχόλησή του ιατρού με άλλο ασθενή, η οποίος βρίσκεται σε κίνδυνο ζωής
- η ασθένεια του ιατρού
- η ανοίκεια συμπεριφορά του περιβάλλοντος του ασθενούς
- η αδυναμία μετάβασης του ιατρού λόγω καιρικών συνθηκών
- η συμμόρφωση του ιατρού προς διάταξη του κανονισμού του νοσοκομείου, όπου παρέχει τις υπηρεσίες του
Αντίθετα, υποστηρίζεται ότι δεν συνιστούν δικαιολογημένα κωλύματα:
- η μη προκαταβολή της ιατρικής αμοιβής
- ο χαρακτηρισμός ενός περιστατικού ως μη επείγοντος
- ο χρόνος, κατά τον οποίο προέκυψε ένα περιστατικό (ημέρα, νύχτα ή αργία)
- η δυνατότητα εξέτασης του ασθενούς από άλλο ιατρό
Ο ιατρός μπορεί να αρνηθεί την εξέταση του ασθενούς μόνο σε περίπτωση δικαιολογημένου κωλύματος
Εκ των ανωτέρω συνάγεται ότι η Ελληνική Δικαιοσύνη θεωρεί τις ιατρικές υπηρεσίες τόσο σημαντικές, ώστε να μη θεωρεί εύκολα δικαιολογημένη την άρνηση της παροχής τους, ακόμη και αν η αμοιβή του ιατρού είναι αμφίβολη. Ο ιατρός μπορεί να αρνηθεί να παράσχει τις υπηρεσίες του μόνο εφόσον υπάρχει δικαιολογημένο κώλυμα προς τούτο. Διαφορετικά, θα καταδικασθεί από τα Ελληνικά Δικαστήρια με την επιβολή της νόμιμης κάθε φορά ποινής. Ως δε δικαιολογημένο κώλυμα είναι εξαιρετικά δύσκολο να θεωρηθούν η συμπλήρωση του πλαφόν επισκέψεων του ΕΟΠΥΥ με την ταυτόχρονη άρνηση του ασθενούς να καταβάλλει τη νόμιμη αμοιβή του ιατρού.
Συντάχθηκε από Αθανάσιος Ρόζου. Καταχωρήθηκε στο Απλά Νομικά
