Στρατιώτες του Κόκκινου Στρατού καταθέτουν τη Μέρα της Νίκης στην Κόκκινη Πλατεία τις σημαίες – λάφυρα των χιτλερικών9 Μάη 1945. Ωρα 0.43 π.μ. Στην αίθουσα της στρατιωτικής σχολής μηχανικού, στο προάστιο Κάρλσχορστ του Βερολίνου, οι πληρεξούσιοι της ανώτατης γερμανικής στρατιωτικής διοίκησης στρατάρχης Κάιτελ, ναύαρχος Φρίντεμπουργκ και στρατηγός της αεροπορίας Στουμπφ υπογράφουν την Πράξη για τη χωρίς όρους συνθηκολόγηση της Γερμανίας. «Οι κάτωθι υπογεγραμμένοι, ενεργώντας εξ ονόματος της Γερμανικής Ανώτατης Διοίκησης, συμφωνούμε με την άνευ όρων παράδοση όλων των ενόπλων δυνάμεών μας κατά ξηράν, θάλασσα και αέρα, καθώς και όλων των δυνάμεων που βρίσκονται τώρα υπό την γερμανική διοίκηση, προς την Ανώτατη Διοίκηση του Κόκκινου Στρατού και ταυτόχρονα προς την Ανώτατη Διοίκηση των συμμαχικών εκστρατευτικών δυνάμεων».
Η 9η του Μάη καταγράφεται στην Ιστορία ως η μέρα της Αντιφασιστικής Νίκης των Λαών. Στις 24 Ιούνη, 200 σημαίες των ναζί ρίχτηκαν στα κράσπεδα του Μαυσωλείου του Λένιν στη Μόσχα.
Από την 1η Μάη 1945, στο γερμανικό Κοινοβούλιο, το Ράιχσταγκ, κυμάτιζε η κόκκινη σημαία με το σφυροδρέπανο. Η δύναμη αυτής της εικόνας κρατά έκτοτε – 77 χρόνια μετά – ζωντανό στη συνείδηση των λαών όλου του κόσμου αυτό το μοναδικής ιστορικής σημασίας γεγονός.
«…Οι πιο πολλοί Ευρωπαίοι θεωρούν τον Κόκκινο Στρατό ελευθερωτή τους. Ακόμη και στη Δύση πιστεύουν ότι ο Κόκκινος Στρατός είναι ο κύριος συντελεστής της συντριβής των ευρωπαϊκών κρατών του Αξονα». Αυτό το απόρρητο υπόμνημα της διεύθυνσης του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ προς την αμερικανική κυβέρνηση, στις 2 Ιούνη 1945, ενημέρωνε ότι στην Ευρώπη δημιουργήθηκε μια κατάσταση που «εγκυμονούσε κοινωνικούς κλονισμούς».
Σεπτέμβρης 1944: Βουλγαρία – Σόφια. Οι κάτοικοι υποδέχονται τον Κόκκινο Στρατό
Ο ένας από τους δύο βασικούς στόχους του Β’ Παγκόσμιου ιμπεριαλιστικού Πολέμου, η στρατιωτική συντριβή της ΕΣΣΔ, δεν είχε επιτευχθεί…
Η επιχείρηση «Μπαρμπαρόσα» εναντίον της ΕΣΣΔ
Στις 22 Ιούνη του 1941, η ναζιστική Γερμανία, μαζί και οι σύμμαχοί της, επιτέθηκε στην ΕΣΣΔ με την περίφημη επιχείρηση «Μπαρμπαρόσα», διεξάγοντας έναν καταστροφικό και εξοντωτικό πόλεμο.
Λίγους μήνες μετά, μιλώντας σε πανηγυρική συνεδρίαση με αφορμή την επέτειο του Μεγάλου Οκτώβρη, το 1941, ο Στάλιν σημείωνε:
«Οι Γερμανοί επιδρομείς θέλουν να κάνουν έναν πόλεμο εξοντωτικό ενάντια στους λαούς της ΕΣΣΔ. Τι να γίνει; Αν οι Γερμανοί θέλουν έναν πόλεμο εξόντωσης, θα τον έχουν. Από τούτη τη στιγμή το καθήκον μας, το καθήκον των λαών της ΕΣΣΔ, το καθήκον των μαχητών, των διοικητών και των πολιτικών στελεχών του στρατού και του ναυτικού μας είναι να εξοντώσουν ως τον τελευταίο όλους τους Γερμανούς, που μπήκαν στο έδαφος της πατρίδας μας σαν κατακτητές της. Κανένα έλεος για τους Γερμανούς κατακτητές! Θάνατος στους Γερμανούς επιδρομείς».
Ο εχθρός ήδη είχε κυριεύσει ένα μεγάλο μέρος από την Ουκρανία, τη Λευκορωσία, τη Μολδαβία, τη Λιθουανία, τη Λετονία, την Εσθονία, μια σειρά από άλλες περιοχές, είχε εισχωρήσει έως την κοιλάδα του Ντονέτς, απειλούσε το Λένινγκραντ, απειλούσε την ίδια τη Μόσχα που πολεμούσε ήδη από τις 30 Σεπτέμβρη.
Ο Κόκκινος Στρατός στην υπεράσπιση του Λένινγκραντ (1943)
Οι ναζί ηττήθηκαν τελικά στα περίχωρα της Μόσχας κι αυτή η ήττα, που συνοδεύτηκε από πετυχημένη αντεπίθεση του Κόκκινου Στρατού τον χειμώνα του 1941 – 1942, είχε τεράστια στρατιωτικο-πολιτική και διεθνή σημασία.
Ηταν το αποφασιστικό στρατιωτικο-πολιτικό γεγονός του πρώτου χρόνου του πολέμου που ουσιαστικά έβαλε τέλος στο βασικό σχέδιο της επιχείρησης «Μπαρμπαρόσα» και αποτέλεσε την πρώτη μεγάλη ήττα των χιτλερικών. Το σχέδιό τους για έναν «κεραυνοβόλο» πόλεμο κατέρρευσε ολοκληρωτικά και διαψεύστηκε ο μύθος για το αήττητο του γερμανικού στρατού. Το μέτωπο σταθεροποιήθηκε. Η αντεπίθεση ξεκίνησε στις 7 προς 8 Γενάρη 1942.
Η καθοριστική μάχη στο Στάλινγκραντ
Ομως, η χιτλερική Γερμανία ετοιμαζόταν για τη σφοδρότερη επίθεση που έκανε στα χρόνια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου. Ηταν η επίθεση στο νότιο μέτωπο, που κατέληξε με τη μεγάλη μάχη του Στάλινγκραντ. Η γερμανική επίθεση είχε στόχο τον έλεγχο μιας στρατηγικής σημασίας περιοχής στον νότο, που περιλάμβανε τις βασικές σιτοπαραγωγικές περιοχές του Νότου της ΕΣΣΔ, καθώς και τις περιοχές εξόρυξης πετρελαίου και μεταλλευμάτων, ενώ θα σταματούσαν οι συγκοινωνίες μέσω της υδάτινης αρτηρίας του Βόλγα. Σημειωτέον, στην περιοχή του Βόρειου Καυκάσου και της Υπερκαυκασίας αναλογούσαν πάνω από τα 4/5 της πανενωσιακής εξόρυξης πετρελαίου και πάνω από το μισό των μεταλλευμάτων μαγγανίου.
Σοβιετικοί στρατιώτες στο Στάλινγκραντ
Οι αμυντικές επιχειρήσεις κράτησαν από τις 17 Ιούλη του 1942 έως τις 18 Νοέμβρη του ίδιου έτους. Στις 19 Νοέμβρη 1942 μπήκε σε εφαρμογή το σοβιετικό σχέδιο αντεπίθεσης. Οι τρομακτικές μάχες που ακολούθησαν τέλειωσαν στις 2 Φλεβάρη 1943, με τη συντριβή των γερμανικών στρατευμάτων και των συμμάχων τους και την παράδοση της στρατιάς του Φον Πάουλους.
Ο φον Πάουλους παραδίδεταιΠηγή: BundesarchivΟ ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης, Ι. Β. Στάλιν, χαρακτήρισε τη μάχη του Στάλινγκραντ «τη μεγαλύτερη στην ιστορία των πολέμων». Εως τότε, στην ιστορία των πολέμων, δεν υπήρξε ποτέ περίπτωση κύκλωσης και ολοκληρωτικής καταστροφής τόσο μεγάλης στρατιωτικής δύναμης. Με τη μάχη του Στάλινγκραντ, ο Κόκκινος Στρατός απέσπασε τη στρατηγική πρωτοβουλία «και την κράτησε έως το τέλος του πολέμου», θα γράψει ο στρατηγός Ζούκοφ. Ηταν εκείνο το σημείο καμπής, που άλλαξε τη ροή του πολέμου.
«Ο Οκτώβρης του 1917 ελέγχθηκε τον Οκτώβρη του 1942. Μια λέξη επαναλαμβάνουν οι άνθρωποι στα 5 πέρατα του κόσμου: Στάλινγκραντ (…) Αν δεν υπήρχε η επανάσταση, δε θα υπήρχαν οι υπερασπιστές του Στάλινγκραντ, δε θα υπήρχαν εργάτες ικανοί να εγκαταστήσουν μέσα σε μια βδομάδα εργοστάσιο στην ερημιά, δε θα υπήρχαν οι Ουζμπέκοι που πολεμούν με αυτοθυσία κοντά στο Ρζεφ, δε θα υπήρχε ο Κόκκινος Στρατός που έχει καταπλήξει τον κόσμο. (…)», γράφει ο Ι. Ερενμπουργκ.
Ακολούθησε η συντριβή των γερμανικών τεθωρακισμένων στο Κουρσκ (5 Ιούλη – 23 Αυγούστου 1943), ενώ παράλληλα στο Λένινγκραντ κατά την πλέον αιματηρή πολιορκία στην Ιστορία, που κράτησε 872 μέρες και κόστισε τη ζωή σε πάνω από 1.000.000 Σοβιετικούς πολίτες, η αντίσταση πήρε επικές διαστάσεις μέχρι τη λήξη της πολιορκίας στις 27 Γενάρη 1944.
Από την μάχη του Κούρσκ
Βαρύ το τίμημα
Η Σοβιετική Ενωση αντιμετώπισε τις δυνάμεις του Αξονα στην ηπειρωτική Ευρώπη μόνη της επί 2 ολόκληρα χρόνια. Ακόμα και όταν ξεκίνησε η εκστρατεία των ΗΠΑ – Βρετανίας κατά της Ιταλίας, τον Ιούλη του 1943, η κατανομή των γερμανικών δυνάμεων ήταν 257 μεραρχίες στο ανατολικό μέτωπο και μόλις 26 στην Ιταλία. Ακόμα και μετά την απόβαση στη Νορμανδία, ο Αξονας συνέχισε να διατηρεί στο ανατολικό μέτωπο περίπου τετραπλάσιες δυνάμεις απ’ ό,τι στο δυτικό (56 – 75 μεραρχίες της Βέρμαχτ στο δυτικό μέτωπο, έναντι 190 – 270 μεραρχιών που διατηρούσε στο ανατολικό μέτωπο).
Το τίμημα ήταν βαρύ. Η ΕΣΣΔ είχε 20.000.000 νεκρούς σε μάχιμο και άμαχο πληθυσμό, ενώ συνολικά τα θύματα υπολογίζονται σε περίπου 30 εκατομμύρια, μαζί με τους ανάπηρους και τους τραυματίες.
Για σύγκριση: Οι νεκροί της Βρετανίας έφτασαν τους 375.000 και των ΗΠΑ τους 405.000. Την ίδια στιγμή, στο ανατολικό μέτωπο η Βέρμαχτ είχε απώλειες περίπου 10.000.000 άνδρες, δηλαδή σχεδόν το 77% των συνολικών απωλειών της στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Από τα 260 δισ. δολάρια του συνολικού ύψους των ζημιών που υπέστη η ευρωπαϊκή ήπειρος στη διάρκεια του πολέμου, τα 128 δισ. δολάρια αναλογούσαν στην ΕΣΣΔ: Σε σωρούς ερειπίων μετατράπηκαν 1.710 πόλεις της ΕΣΣΔ. Ακόμα, κάηκαν 70.000 χωριά και κεφαλοχώρια. Καταστράφηκαν ολοκληρωτικά ή εν μέρει 32.000 βιομηχανικές επιχειρήσεις και 65.000 χιλιόμετρα σιδηροδρομικών γραμμών. Καταληστεύθηκαν 98.000 κολχόζ, 5.000 σοβχόζ και Μηχανοτρακτερικοί Σταθμοί, χιλιάδες νοσοκομεία, σχολεία, μουσεία, ανώτερα ιδρύματα και βιβλιοθήκες.
Η τελική αντεπίθεση
Στα τέλη του 1944 – αρχές του 1945, ο γερμανικός στρατός παρέμενε αρκετά ισχυρός, παρά τις βαριές του ήττες στο ανατολικό μέτωπο. Είχε στις τάξεις του 5.400.000 άνδρες, 28.500 πυροβόλα και όλμους, 3.950 άρματα και 1.960 αεροπλάνα. Οι εφεδρείες του, που αργότερα χρησιμοποιήθηκαν κατά κύριο λόγο εναντίον των σοβιετικών στρατευμάτων, αριθμούσαν 2.433.000 άνδρες, 2.700 πυροβόλα, 5.300 άρματα και άλλα επιθετικά όπλα και 3.270 αεροπλάνα.
Στις 12/1/1945, τα σοβιετικά στρατεύματα εξαπέλυσαν μια επίθεση τεράστιας έκτασης, που διέλυσε τη ναζιστική στρατιωτική μηχανή.
Ηταν τόσο μεγάλη αυτή η στρατιωτική ενέργεια του Κόκκινου Στρατού, που στην κυριολεξία άφησε ολόκληρο τον κόσμο άναυδο.
«Είναι ίσως η πιο μεγάλη επίδειξη στρατιωτικής δύναμης που έχει δει ποτέ ο κόσμος», έγραφαν οι αγγλικές εφημερίδες και το γερμανικό πρακτορείο ειδήσεων υποχρεωνόταν να αναγνωρίσει ότι «ποτέ δεν έγινε στην πολεμική ιστορία μια τέτοια επίθεση».
Η ορμητική αντεπίθεση του Κόκκινου Στρατού, εκτός των άμεσων αποτελεσμάτων στο πεδίο της μάχης, έσβησε κάθε σενάριο ξεχωριστής συνθηκολόγησης μεταξύ ΗΠΑ – Μ. Βρετανίας και της ναζιστικής Γερμανίας, παρόλο που υπήρχαν Αμερικανοί και Βρετανοί αξιωματούχοι που μέχρι την τελευταία στιγμή υποστήριζαν ένα τέτοιο σενάριο. Η λογική που είχε διατυπώσει με γλαφυρό τρόπο από τη δεκαετία του 1930 ο μετέπειτα Πρόεδρος των ΗΠΑ Χάρι Τρούμαν, «οι δύο τίγρεις θα παλέψουν μεταξύ τους και θα ματώσουν. Οταν πια θα κείτονται σχεδόν άπνοες και χωρίς αίμα θα έρθει η σειρά μας να επιβληθούμε», δεν σταμάτησε ποτέ να βρίσκεται στην ατζέντα των Δυτικών «συμμάχων». Αποτέλεσε μια βασική αιτία και της καθυστέρησης, παρά τις συμφωνίες που είχαν κάνει με την ΕΣΣΔ, για το «άνοιγμα» του δεύτερου μετώπου στη Δύση.
Θρίαμβος του Κόκκινου Στρατού
Τελικά, το καλοκαίρι του 1944, όταν πλέον η Σοβιετική Ενωση καταδίωκε τις γερμανικές στρατιές από τα εδάφη της και είχε γίνει φανερό ότι ο Κόκκινος Στρατός προετοιμαζόταν να απελευθερώσει και τις κατεχόμενες χώρες της Ευρώπης, μόνο τότε υποχρεώθηκαν να ανοίξουν το δεύτερο μέτωπο στην Ευρώπη. Μόλις στις 6 Ιούνη 1944, με την απόβαση στη Νορμανδία. Κι αυτό, από το φόβο ότι η παρουσία του Κόκκινου Στρατού στην Ευρώπη θα μπορούσε να σηματοδοτήσει μια αλλαγή συσχετισμών σε βάρος της αστικής εξουσίας σε μια σειρά από κράτη. Ετσι ξεκίνησαν έναν αγώνα δρόμου για να φτάσουν πρώτοι στη γερμανική πρωτεύουσα.
Ηταν, όμως, μόνο ο Κόκκινος Στρατός αυτός που στο ανατολικό μέτωπο κατέστρεψε ή αιχμαλώτισε 607 γερμανικές μεραρχίες, κάνοντας τους ναζί να έχουν εκεί μέχρι και τετραπλάσιες απώλειες σε σύγκριση με όλα τα άλλα μέτωπα μαζί (Β. Αφρική, Δ. Ευρώπη, Ιταλία).
Το 1944, η εφημερίδα «Σατερντέι Ιβνιγκ Ποστ» (Φιλαδέλφεια) γράφει: «…Τόσο στο μέτωπο, όσο και στα μετόπισθεν δρούσε η καθοδηγητική δύναμη της σοβιετικής κυβέρνησης και του Κομμουνιστικού Κόμματος. Μόνο ένας τυφλός μπορεί να αρνείται τώρα ότι ο θρίαμβος του Κόκκινου Στρατού ήταν θρίαμβος του σοβιετικού σοσιαλισμού, του σοβιετικού σχεδιασμού, του σοβιετικού συστήματος…».
Με τη μία μετά την άλλη τις χώρες της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης να απελευθερώνονται από τον Κόκκινο Στρατό, ο Απρίλης του 1945 βρίσκει τον χιτλερικό στρατό να καταρρέει.
Ο Κόκκινος Στρατός απελευθερώνει το Βουκουρέστι
Στις 21.50 της 30ής Απρίλη 1945, ο Κόκκινος Στρατός ύψωνε την κόκκινη σημαία της παγκόσμιας εργατιάς στο Ράιχσταγκ.
Κομματική Οργάνωση Αγίας Βαρβάρας του ΚΚΕ
