Με αφορμή το αποτυχημένο πραξικόπημα στην Τουρκία, ο Ερντογάν φέρεται να εξετάζει την επαναφορά της θανατικής ποινής ως τιμωρία των πραξικοπηματιών. Η Τουρκία μπορεί να είναι μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης και να έχει υπογράψει τη Συνθήκη των Δικαιωμάτων του ανθρώπου, παρόλα αυτά ο Τούρκος Πρόεδρος δείχνει να το σκέφτεται. Η ενταξιακή διαδικασία της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει ανοιχτή, όμως η γείτονος κάνει ό,τι περνά από το χέρι της για να την τορπιλίσει.Ζούμε σε μια εποχή όπου στην Τουρκία η παντοκρατορία του Ερντογάν δεν αμφισβητείται. Με κάθε τρόπο επιβάλλει τα θέλω του και η μεγάλη πλειοψηφία του τούρκικου λαού τον ακολουθεί πιστά. Με αφορμή το ελεγχόμενο ‘πραξικόπημα’ που σημειώθηκε ενδεχόμενος να βγει ενισχυμένος βραχυπρόθεσμα. Όσο όμως και να διατρανώνει σε όλους τους τόνους ότι δεν είναι δικτάτορας, το πρόσφατο πολιτικό παρελθόν του επιβεβαιώνει το ακριβώς αντίθετο: πογκρόμ, ανελευθερία, συνεχής καταπάτηση ατομικών δικαιωμάτων, φόβος. Η Τουρκία τα τελευταία χρόνια διάγει μια από τις πιο σκοτεινές εποχές της ιστορίας της με αντιπολιτευτικές διώξεις, φυλακίσεις και συνεχιζόμενη φίμωση και ανελευθερία του Τύπου. Με αφορμή το ‘πραξικόπημα’ θα προβεί στις απαραίτητες – γι’ αυτόν – εκκαθαρίσεις στο στρατό και θα σκληρύνει ακόμα περισσότερο τη στάση του απέναντι σε εχθρούς στο εσωτερικό και το εξωτερικό. Ήδη 7500 στρατιώτες έχουν συλληφθεί και έχουν απομακρυνθεί 8000 αστυνομικοί. Στη δικαιοσύνη, 3000 μέλη απομακρύνθηκαν ενώ ακόμα και 15200 στελέχη του Υπουργείου Παιδείας εκδιώχθηκαν. Ο Ερντογάν βλέπει παντού εχθρούς και θέλει να απαλλαγεί μια για πάντα από στελέχη – υποστηρικτές του μέχρι πρότινος συμμάχου του Φετουλάχ Γκιουλέν.
Η Δύση είναι ενοχλημένη με τις αντιδράσεις του Τούρκου Προέδρου, αλλά δεν έχουν περάσει παρά μόνον λίγα χρόνια από τότε που οι ΗΠΑ έδειχναν την Τουρκία σαν μοντέλο για όλο τον ισλαμικό κόσμο. Η Τουρκία για τη Δύση ήταν το υπόδειγμα που συνδύαζε τον μετριοπαθή ισλαμισμό με τη δημοκρατία. Ο Ερντογάν κάποτε φάνταζε ο ηγέτης που έψαχνε η Δύση για την περιοχή. Ένας ηγέτης ο οποίος είχε όλο το πακέτο, αλλά και όλο το πεδίο ελεύθερο για να χαράξει πολιτικές που θα λειτουργούσαν υπέρ των δυτικών δυνάμεων. Τώρα πια, έχει καταλύσει κάθε έννοια δημοκρατίας, καθώς η νομοθετική εξουσία υπάρχει μόνο στα χαρτιά και η δικαστική μετά τις εκκαθαρίσεις είναι πλήρως ελεγχόμενη από τον Τούρκο Σουλτάνο.
Μπορεί κάποιοι να εθελοτυφλούσαν και να περίμεναν ότι εξαιτίας της ενταξιακής διαδικασίας η Τουρκία θα έκανε ριζικές αλλαγές και μεταρρυθμίσεις οι οποίες θα την καθιστούσαν πιο ‘ευρωπαϊκή’. Εις μάτην. Η Τουρκία δεν γινόταν σε καμία περίπτωση να μεταμορφωθεί ριζικά. Δεν ήταν δυνατόν να εξευρωπαϊστεί και να γίνει σύγχρονο ένα κράτος το οποίο βασίζεται στον ισλαμισμό και στο οποίο τον έλεγχο καλείται πολλές φορές να επιβάλλει ο στρατός. Στη σημερινή Τουρκία κυριαρχεί ο αυταρχισμός, ο φανατισμός και η πολιτική εκμετάλλευση της θρησκείας, στοιχεία τα οποία σαφώς και δεν συνάδουν με την εικόνα μιας υποψήφιας προς ένταξη στην Ε.Ε χώρας.
Ο Ερντογάν φαίνεται να μην έχει αντίπαλο στο δρόμο που έχει χαράξει για μια πιο αυταρχική και αντιδημοκρατική Τουρκία. Μόνο η Ευρώπη, παρόλα τα πολλά της προβλήματα, μπορεί να σταθεί απέναντί του. Η ίδια Ευρώπη που ανέχτηκε άνευρα και απαθέστατα τόσα χρόνια τις αυταρχικές πολιτικές του, καλείται να αντιμετωπίσει το πρόβλημα το οποίο η ίδια άφησε να γιγαντωθεί. Η κατάσταση είναι έκρυθμη και το άσχημο είναι ότι είμαστε ακόμα στην αρχή τεταμένων καταστάσεων και απρόβλεπτων εξελίξεων σε μια περιοχή που μυρίζει μπαρούτι.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΓΙΑΝΝΙΟΣ
ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑΣ
