Πριν από μία δεκαετία, η Κροατία βρισκόταν στις τελευταίες θέσεις της Ευρώπης στον αριθμό δοτών οργάνων προς μεταμόσχευση. Από κοντά και η Ελλάδα, επίσης μεταξύ των ουραγών της Ευρώπης σε αυτόν τον «τομέα ζωής». Το 2013 η Κροατία «ανταγωνιζόταν» την Ισπανία στην κορυφή, με 35 δότες ανά εκατομμύριο πληθυσμού. Η Ελλάδα, αντιθέτως, είχε τον μικρότερο αριθμό δοτών οργάνων στην Ευρώπη: μόλις 5,6 ανά εκατομμύριο πληθυσμού, ενώ η εικόνα αναμένεται να είναι ακόμη χειρότερη εφέτος.
Πέρυσι, πραγματοποιήθηκαν 147 μεταμοσχεύσεις συμπαγών οργάνων στη χώρα μας από 62 εγκεφαλικά νεκρούς δότες, ενώ εφέτος έως και τις 10 Οκτωβρίου είχαν γίνει 103 μεταμοσχεύσεις οργάνων που ελήφθησαν από 40 δότες. Και όπως τόνισε στην «Κ» ο πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ) Αλκιβιάδης Κωστάκης, «είναι πολύ δύσκολο να φτάσουμε τους περυσινούς αριθμούς». Ως χαμηλός εκτιμάται και ο αριθμός των «κατόχων» κάρτας δωρητή οργάνων και ιστών: μετά βίας ξεπερνούν τις 120.000.
Την ίδια ώρα, ασθενείς περιμένουν με αγωνία ένα μόσχευμα για να κρατηθούν στη ζωή. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΜ, στη λίστα για μεταμόσχευση νεφρού βρίσκονταν την περασμένη Πέμπτη 1.130 ασθενείς, με μέσο χρόνο αναμονής 7 έως 10 χρόνια. Για μόσχευμα ήπατος ανέμεναν 138 ασθενείς και για μόσχευμα καρδιάς 25.
Καλύτερο το 2012
Για τον χρόνο αναμονής των ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια ο πρόεδρος του Συλλόγου ΣυνεχίΖΩ Καρδιομεταμοσχευμένων Δημήτρης Μαγγίνας δηλώνει στην «Κ» ότι «ο καθένας με την τύχη του. Ασθενής περίμενε 48 μήνες με μηχανική υποστήριξη καρδιάς πριν λάβει το μόσχευμα. Από την άλλη, μέλος του συλλόγου μας υποβλήθηκε σε μεταμόσχευση μία ημέρα πριν μπει σε μηχανική υποστήριξη. Ηταν τυχερός. Εφέτος και το 2013 είναι χρονιές με πτώση στην προσφορά μοσχευμάτων. Από τις αρχές του έτους έχουν γίνει εννέα μεταμοσχεύσεις καρδιάς. Η καλύτερη χρονιά ήταν το 2012, που έγιναν 18». Ο κ. Μαγγίνας διεγνώσθη το 2007 με καρδιακή ανεπάρκεια. Από το 2008 ζούσε με μηχανική υποστήριξη καρδιάς, έως ότου το 2010 υποβληθεί σε μεταμόσχευση. Αυτή τη στιγμή, 15 ασθενείς βρίσκονται στην ίδια θέση που βρέθηκε ο ίδιος για 26 μήνες: σε μηχανική υποστήριξη περιμένοντας μόσχευμα.
Για τους ασθενείς, όμως, με ηπατική ανεπάρκεια, δεν υπάρχει δυνατότητα παράτασης της ζωής έως ότου βρεθεί μόσχευμα. «Κάνουν συντηρητική θεραπεία, μήνα με τον μήνα χειροτερεύουν και κάποια στιγμή φτάνουν στο μοιραίο», σημειώνει στην «Κ» ο αντιπρόεδρος του Σωματείου Ηπατομεταμοσχευθέντων Ελλάδος «ΗΠΑΡχω», Πλούταρχος Σουβλής και προσθέτει: «Εφέτος έχουμε πολύ κακή χρονιά στις μεταμοσχεύσεις. Από το 2001 είχαμε να δούμε τόσο χαμηλούς αριθμούς. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τους γιατρούς, θα έπρεπε να γίνονται 100-150 μεταμοσχεύσεις ήπατος ετησίως. Στις “καλές χρονιές” γίνονταν 40-50 μεταμοσχεύσεις. Εφέτος έχουν γίνει έως σήμερα μόλις 19. Ο λογαριασμός είναι μείον».
Ολοι συνηγορούν ότι ο χαμηλός αριθμός των μεταμοσχεύσεων έχει να κάνει με την οργάνωση του συστήματος Υγείας: στην Ελλάδα υπάρχουν μόλις 540 κλίνες εντατικής όπου καταλήγουν οι δυνητικοί δότες, ενώ 154 είναι κλειστές λόγω έλλειψης προσωπικού. O ΕΟΜ έχει δύο κεντρικούς συντονιστές μεταμοσχεύσεων, όταν θα έπρεπε να έχει οκτώ. Kαι ένας γιατρός μονάδας μεταμοσχεύσεων που θα κληθεί ακόμη και μέσα στη νύχτα να μεταβεί σε άλλη πόλη για ένα πολύτιμο μόσχευμα θα λάβει ως επιπλέον αμοιβή μόλις 27 ευρώ.
Σύμφωνα με τον κ. Κωστάκη, για να μπορέσουμε να «ξεκολλήσουμε» από τις τελευταίες θέσεις στις μεταμοσχεύσεις θα πρέπει να ακολουθήσουμε το παράδειγμα της Κροατίας: να στελεχώσουμε επαρκώς τις ΜΕΘ και να ενισχύσουμε τους συντονιστές μεταμοσχεύσεων ακόμη και οικονομικά. Ειδικά για το θέμα των επιδομάτων στο προσωπικό που ασχολείται με τις μεταμοσχεύσεις, η σχετική τροπολογία «σκοντάφτει» τους τελευταίους μήνες στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους. Επιτακτική είναι και η ανάγκη λειτουργίας επιπλέον μονάδων μεταμοσχεύσεων ήπατος. Αυτή τη στιγμή λειτουργεί μία μόνο στο Ιπποκράτειο Θεσσαλονίκης και εάν υπάρξουν ταυτόχρονα επιπλέον του ενός μοσχεύματα, κάποιο θα σταλεί στο εξωτερικό. Αδεια για να αναπτύξουν μονάδα μεταμόσχευσης ήπατος έχουν λάβει από τον περασμένο Δεκέμβριο ο Ευαγγελισμός και το Λαϊκό, ωστόσο ακόμη δεν έχουν λειτουργήσει.
