Γιατί αλλάζουμε από θερινή σε χειμερινή ώρα

Είναι η στιγμή που λήγει η εφαρμογή του μέτρου της θερινής ώρας και ξεκινάει και… επισήμως ο Χειμώνας, καθώς μειώνεται η διάρκεια που θα απολαμβάνουμε ηλιόλουστες και θερμές ημέρες στη χώρα μας. 

Ο ήλιος είναι… χρήμα
Για αυτήν την αλλαγή, αλλά και την… παράταση ύπνου, ευθύνεται ο Βενιαμίν Φραγκλίνος. Η σημαντική αυτή φιγούρα του Διαφωτισμού, ήταν ο πρώτος που διατύπωσε το 1784 την ιδέα της θερινής ώρας, καθώς διαπίστωσε ότι περισσότερος ήλιος σημαίνει… εξοικονόμηση χρημάτων και ενέργειας. Το ζήτημα αυτό εξετάστηκε πολύ αργότερα πιο σοβαρά από τον Γουίλιαμ Γουίλετ στην Βρετανία, όταν το 1907 δημοσίευσε το άρθρο του «Waste of Daylight», στο οποίο έκανε λόγο για τα οφέλη από την αξιοποίηση του μέτρου της θερινής ώρας. Πάντως, η πρώτη φορά που φέρεται να εφαρμόστηκε η ιδέα του μέτρου ήταν από την γερμανική κυβέρνηση κατά την διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου από 30 Απριλίου ως 1η Οκτωβρίου του 1916 και έπειτα από το Ηνωμένο Βασίλειο την ίδια χρονιά από τις 21 Μαΐου ως 1η Οκτωβρίου. Έτσι, εκατομμύρια κάτοικοι σε διάφορες περιοχές του πλανήτη «αναγκάζονται» σήμερα να ρυθμίζουν δύο φορές το χρόνο τα ρολόγια τους, εάν θέλουν να είναι συνεπείς στις… υποχρεώσεις τους.

Στη χώρα μας
Στην Ελλάδα, αλλά και σε όλη την Ε.Ε. φέρνουμε τον δείκτη μια ώρα πίσω τον Οκτώβριο και μια ώρα μπροστά τον Μάρτιο, στην τελευταία Κυριακή των δύο αυτών μηνών. Η… ταλαιπωρία αυτή ξεκίνησε για τη χώρα μας, όπως και για τα υπόλοιπα κράτη παγκοσμίως, το 1973, περίπου τρία χρόνια μετά την ενεργειακή κρίση. Αυτή ήταν και η χρονιά που αποφασίστηκε από μεγάλο μέρος των χωρών της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης τότε και της Ελλάδας η υιοθέτηση του μέτρου της θερινής ώρας, με έναρξη το 1975. Έτσι, η αλλαγή της ώρας, σύμφωνα με την οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης που υποχρεώνει όλα τα κράτη μέλη να τηρήσουν αυτό το μέτρο με νόμο, γίνεται, πλέον, την τελευταία Κυριακή του Μαρτίου στη 1 π.μ. ώρα Γκρίνουϊτς και τελειώνει την τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου του ίδιου έτους πάλι στη 1 π.μ. ώρα Γκρίνουϊτς. Επομένως η αλλαγή είναι ταυτόχρονη για όλα τα κράτη μέλη τα οποία έχουν υιοθετήσει το μέτρο.

Η… πραγματική ώρα
Στην πραγματικότητα η «τοπική ώρα» κάθε περιοχής, όπως της Αθήνας, της Κέρκυρας και της Ρόδου, είναι διαφορετικές μεταξύ τους. Αυτό, όμως, το… πρόβλημα δεν αφορά μόνο στην περιοχή μας, αλλά και όλες τις πόλεις-σημεία πάνω στο χάρτη, λόγω των διαφορετικών συντεταμένων τους. Για να αντιμετωπιστούν, λοιπόν, και πρακτικά αυτές οι διαφοροποιήσεις των λεπτών, αποφασίστηκε να χωριστεί η Γη σε 24 συνολικά ίσες ατράκτους (άξονες περιστροφής) και ότι όλες οι χώρες που ανήκουν στην ίδια άτρακτο θα έχουν και την ίδια επίσημη ώρα που θα διαφέρει από την διπλανή της άτρακτο κατά μία ώρα. Παράλληλα, για να λυθεί το πρόβλημα που θα προέκυπτε για τις περιοχές των χωρών που βρίσκονται στα όρια διαφορετικής ατράκτου, αποφασίστηκε η επίσημη ώρα κάθε κράτους να είναι αυτή της πρωτεύουσάς του. Εάν δεν ίσχυε το τελευταίο τότε όταν στην Αθήνα θα ήταν 12:00, στην Κέρκυρα το ρολόι θα έπρεπε να δείχνει 12:16, ενώ στη Ρόδο 12:49.

Τι γίνεται στον πλανήτη
Ωστόσο, στη διαδικασία αυτή δεν υπόκεινται οι χώρες που βρίσκονται κοντά στον ισημερινό, αφού σε αυτές η νύχτα και η μέρα διαρκούν από 12 ώρες. Όσο πιο κοντά κατευθύνεται κάποιος στους Πόλους, το ηλιακό φως είναι διαθέσιμο κατά τις πρωινές και τις βραδινές ώρες διαφέρει. Η Ρωσία έχει 11 διαφορετικές ζώνες ώρας, ενώ στις ΗΠΑ άλλο πρόγραμμα ακολουθούν οι Βορειοαμερικανοί και άλλο οι Νοτιοαμερικανοί.