.
Ανθρωπισμός. Παρωχημένη φιλοσοφία ή το ελπιδοφόρο μέλλον.
Η Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπιστή (World Humanist Day) γιορτάζεται κάθε χρόνο την Ημέρα του Θερινού Ηλιοστασίου (20-21 Ιουνίου), με πρωτοβουλία της Διεθνούς Ανθρωπιστικής και Ηθικής Ένωσης με στόχο τη διάδοση του Ανθρωπισμού ως φιλοσοφική στάση ζωής.
Ο Ουμανισμός είναι φιλοσοφικό ρεύμα και στάση ζωής, που τοποθετεί τον άνθρωπο υπεράνω όλων των άλλων αξιών. Έχει τις ρίζες του στο μορφωτικό ιδεώδες της Αναγέννησης, σύμφωνα με το οποίο η σωματική, ψυχική και πνευματική αγωγή του ανθρώπου πρέπει να βασίζεται στα κλασικά γράμματα και τα χαρακτηριστικά που ταιριάζουν στον πολιτισμένο άνθρωπο.
Σύγχρονο, αλλά και πάγιο αίτημα του ανθρωπισμού, είναι να έχει κάθε άνθρωπος το δικαίωμα και άρα τη δυνατότητα να αναπτύξει ολόπλευρα την προσωπικότητά του, δηλαδή τις σωματικές, ψυχικές, νοητικές και ηθικές αρετές, ώστε να καταστεί άρτιο μέλος μιας ευρύτερα ανθρωπιστικής κοινωνίας.
Ζητούμενο, λοιπόν, σε ό,τι αφορά το άτομο ως μεμονωμένη οντότητα είναι η παιδεία εκείνη που θα του επιτρέψει να αποκτήσει αδέσμευτη και ισχυρή αντίληψη και, φυσικά, ηθική ακεραιότητα. Ενώ, σε επίπεδο κοινωνίας, ζητούμενο για τον ανθρωπισμό είναι η διασφάλιση των κατάλληλων συνθηκών δικαιοσύνης, ισότητας, αλληλεγγύης και αξιοκρατίας, ώστε τα ανθρώπινα δικαιώματα να είναι σεβαστά.
Σε μια ανθρωπιστική κοινωνία η αξιοπρέπεια κάθε πολίτη είναι αδιαπραγμάτευτη. Σε μια ανθρωπιστική κοινωνία κάθε άνθρωπος προστατεύει τον συνάνθρωπό του και δεν αποδέχεται ή να ανέχεται την κοινωνική αδικία και τις ανισότητες.
Η κρίση του ανθρωπισμού σήμερα οφείλεται στην άνιση κατανομή του πλούτου, την αδιαφορία για το συλλογικά επωφελές, τα προβαλλόμενα δελεαστικά πρότυπα των προσωπικών ανέσεων και την δήθεν αναγκαία, μα τόσο επιφανειακή, κοινωνική αποδοχή, την προσωπική ανάδειξη και το εύκολο οικονομικό κέρδος.
Η προσωπική αξία, η εσωτερική ανάγκη προσφοράς, οι ηθικοί φραγμοί και η ανιδιοτελής συμπαράσταση στους άλλους ανθρώπους έχουν πια θυσιαστεί ή υπονομευτεί στο όνομα της σύγχρονης τάσης του εγωκεντρισμού, του ατομικού συμφέροντος, του πλουτισμού και της ψευδο-ευμάρειας.
Δυστυχώς, στο όνομα του οικονομικού φιλελευθερισμού και μιας ουτοπικής μελλοντικής εξισορρόπησης, η παγκόσμια κοινότητα αποδέχεται τις εξωφρενικές ανισότητες στον πλανήτη, αφήνοντας μεγάλο μέρος του πληθυσμού να βιώνει την απόλυτη εξαθλίωση, επιτρέποντας συνάμα στους λίγους «εκλεκτούς» να απολαμβάνουν τις ανέσεις του υπέρμετρου πλούτου σε βάρος των αναγκών των κοινωνιών και το μέλλον των επερχόμενων γενεών.
Σημαντικό εμπόδιο στην επικράτηση της ανθρωπιστικής κοινωνίας παραμένει επίσης το φαινόμενο του ρατσισμού, που λειτουργεί ως διαστρεβλωμένο άλλοθι για να αιτιολογηθούν περιπτώσεις κακομεταχείρισης και εκμετάλλευσης ανθρώπων, οι οποίοι λόγω εθνικότητας ή άλλης διάκρισης αντιμετωπίζονται σαν να μη δικαιούνται ίσης μεταχείρισης και αντίστοιχου σεβασμού.
Επειδή η τεχνολογία καταστροφής και αφανισμού για κάποιους είναι πιο προσοδοφόρα από την τεχνολογία βελτίωσης της ανθρώπινης ζωής, παρατηρείται η διαιώνιση του παραλογισμού των πολέμων που αντιμετωπίζει τον άνθρωπο ως στόχο προς εξουδετέρωση.
Θύμα της οικονομικής απληστίας αποτελεί, φυσικά, και το φυσικό περιβάλλον που αντιμετωπίζεται ως αναλώσιμο προϊόν και φθείρεται ανεπανόρθωτα στο όνομα του κέρδους με απώτερο τίμημα την ανεξέλεγκτη καταστροφή του συνεχίζοντας την αυτοεξόντωση των ανθρώπων και την εξαφάνιση των υπόλοιπων μορφών ζωής.
Η αποθέωση των ευτελών απολαύσεων του καταναλωτισμού, η υπερεκμετάλλευση των φυσικών πόρων και το κυνήγι των πολεμικών εξοπλισμών, είναι μια καταστροφική πορεία που θέτει σε κίνδυνο, όχι μόνο τις υπάρχουσες γενιές, αλλά και την ποιότητα ζωής εκείνων που θα έρθουν.
Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, είναι ευθύνη κάθε ανθρώπου και κάθε κοινωνίας να επαναπροσδιορίσουν τον τρόπο ζωής τους αναζητώντας το ευ ζην στην ενίσχυση της ανθρωπιστικής παιδείας και την απαξίωση των αδιέξοδων του καταναλωτισμού, δίνοντας έμφαση στην πνευματική καλλιέργεια, την κοινωνική ευαισθησία, την αλληλεγγύη και την υπεράσπιση του περιβάλλοντος. Ένας κόσμος στον οποίο η πλειονότητα του πληθυσμού εξαθλιώνεται για να ευημερεί μια ελάχιστη μερίδα ευνοημένων, δεν είναι ένας κόσμος που προσφέρει ελπίδα και προοπτικές.
Η λύση είναι μία και μοναδική: ανάδειξη των αρχών του ανθρωπισμού, ώστε κριτήριο και μέτρο κάθε πράξης και απόφασης να είναι ο άνθρωπος και η ουσιαστική ποιότητα ζωής του.
Κωνσταντίνος Σαρόπουλος
Επικεφαλής της παράταξης
“Μαζί με τους πολίτες”
