«Το μαχαίρι»
Το σημαντικότερο πρόβλημα που προέκυψε κατά την μετατροπή των μέσων ενημέρωσης σε ηλεκτρονικά, αδιαμφισβήτητα είναι η μείωση των γελοιογραφιών.
Από παιδί θυμάμαι τη χαρά μου όταν ο πατέρας μου αγόραζε εφημερίδα, κι εγώ την ξεφύλλιζα για τυχόν γελοιογραφίες, μαθαίνοντας παράλληλα για τα γεγονότα των τελευταίων ημερών. Όμως τελικά ίσως να έγινε για το καλύτερο, αφού η σημερινή κοινωνία έχει δείξει πως πλέον δεν ανέχεται τέτοιες «άκομψες» μορφές κριτικής, κηρύττοντας πόλεμο απέναντι σε αυτές.
Κατά την γνώμη μου, αυτή η απαγόρευση της πολιτικής σάτιρας αποτελεί υποκριτική, αφού δεν είναι δυνατόν, μετά από τόσους αγώνες και διαμαρτυρίες για τα ανθρώπινα δικαιώματα, να στερούμε αυθαίρετα δικαίωμα της έκφρασης.
Μπαίνοντας σε αυτή τη διαδικασία της διαρκούς αυτο-λογοκρισίας, δημιουργούμε μία κοινωνία ψεύτικη και αποστειρωμένη, που ο καθένας εκφέρει μόνο την γνώμη που «πρέπει» να έχει και όχι αυτή που πραγματικά έχει.
Το χιούμορ είναι η πιο ακίνδυνη μορφή κριτικής, καθώς δεν προκαλεί υλικές ζημιές, παρά μόνο επισημαίνει τα «κακώς κείμενα» της κοινωνίας με άμεσο και κατανοητό τρόπο για όλους τους δέκτες, ανεξάρτητα από το μορφωτικό τους επίπεδο ή την ηλικία τους. Μάλιστα, πολλές φορές αμβλύνει τις εντάσεις μεταξύ Πολιτείας και πολιτών, ενισχύοντας την μεταξύ τους σχέση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτού είναι η αύξηση των κωμικών παραστάσεων και τα ανεκδότων την περίοδο της πανδημίας που βοήθησαν στην διατήρηση της ψυχικής υγείας των ανθρώπων.
Βέβαια, πολλοί μπορεί να πουν πως το χιούμορ προς μία συγκεκριμένη κοινωνική ομάδα, την στοχοποιεί και την απομονώνει από το υπόλοιπο σύνολο (όπως για παράδειγμα τα ανέκδοτα με ξανθιές, Πόντιους και άλλα που όλοι ξέρουμε).
Όμως, ακόμα και σε αυτές τις περιπτώσεις υπάρχει η ορθή εφαρμογή του χιούμορ.
Συγκεκριμένα, αυτό συμβαίνει όταν άτομα που προέρχονται από εκείνες τις κοινωνικές ομάδες βρίσκουν το θάρρος και αστειεύονται με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους και τα μεταφέρουν στην υπόλοιπη κοινωνία. Μία κίνηση με διπλό όφελος, αφού όσοι ταυτίζονται με τους κωμικούς μαθαίνουν να αποδέχονται τον εαυτό τους ενώ οι υπόλοιποι μαθαίνουν για το διαφορετικό από τα προσωπικά βιώματα κάποιου, καταρρίπτοντας έτσι κάθε στερεότυπο και προκατάληψη.
Έτσι, το συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι το χιούμορ δεν έχει εκ φύσεως αρνητική χροιά, αν όμως χρησιμοποιείται με σωστό τρόπο, εκφράζοντας δηλαδή τις απόψεις των ανθρώπων με καλοπροαίρετη διάθεση. Σίγουρα υπάρχουν και οι αρνητικές εκφάνσεις του, όμως θέλουμε να απαγορεύσουμε το μαχαίρι επειδή σκοτώνει;
Πρεντάκης Στέλιος
