Για την επόμενη ημέρα μετά τη λήξη των αναστολών στα δάνεια ετοιμάζονται οι τράπεζες. Διαπιστώνουν σοβαρές δυσκολίες σε ξενοδοχεία, εμπόριο και εστίαση, ενώ υπάρχουν και αρκετοί κλάδοι που βγαίνουν ενισχυμένοι από την κρίση.
Τις ιδιομορφίες της κρίσης που έχει πυροδοτήσει η πανδημία του κορονοϊου διαπιστώνουν τα επιτελεία των τραπεζών, καθώς προετοιμάζονται εντατικά για την επιστροφή στην κανονικότητα και την αντιμετώπιση των νέων πιέσεων που θα προκαλέσει η ύφεση στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια.
Αν και η πανδημία άλλαξε άρδην τα δεδομένα, επηρεάζοντας κάθε πτυχή της κοινωνίας και του επιχειρείν, ωστόσο η επίδραση που ασκεί είναι άνιση, δίνοντας ώθηση σε αρκετούς επιχειρηματικούς κλάδους και ασκώντας αφόρητες πιέσεις σε άλλους, πίεση στην οποία ένας μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων δεν θα καταφέρει να ανταπεξέλθει.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών (ΕΕΤ), στο διάστημα Ιανουαρίου – Νοεμβρίου 2020, δόθηκε αναστολή στην αποπληρωμή των τραπεζικών υποχρεώσεων σε περίπου 400.000 επιχειρήσεις και ιδιώτες, συνολικού ύψους 30 δισ. ευρώ.
Επιπλέον οι τράπεζες έχουν προχωρήσει το τελευταίο διάστημα σε έκτακτες ρυθμίσεις δανείων (επιχειρηματικών, στεγαστικών και προσωπικών) ύψους 15 δισ. ευρώ.
Ανησυχία για ξενοδοχεία, εστίαση και retail
Σύμφωνα με στελέχη τραπεζών, οι κλάδοι που έχουν υποστεί τις μεγαλύτερες πιέσεις λόγω της κρίσης και οι οποίοι δημιουργούν μεγάλη ανησυχία για το πώς θα ανταποκριθούν στην «αποσωλήνωση» της οικονομίας είναι ο τουρισμός, η εστίαση και ο ευρύτερος τομέας του retail, με έμφαση την ένδυση και υπόδηση.
Τα ξενοδοχεία και ευρύτερα ο κλάδος της φιλοξενίας δέχονται ασύμμετρες πιέσεις καθώς η εξέλιξη της πανδημίας ακυρώνει το σενάριο της δυναμικής ανάκαμψης το 2021. Το 2020 χάθηκε το 80% των τουριστικών εσόδων σε συνάλλαγμα που το 2019 είχαν ανέλθει σε 18,5 δισ. Όπως σημείωσε σε πρόσφατη εκδήλωση ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ, Γιάννη Ρέτσου, με τα σημερινά δεδομένα «η πολυπόθητη ανάκαμψη, θα απαιτήσει τουλάχιστον 3 με 4 χρόνια για να φτάσουμε στα επίπεδα του 2019».
Τα νέα δεδομένα οδηγούν σε άμεσο αδιέξοδο πολλές επιχειρήσεις που βρίσκονταν σε οριακό σημείο και πάλευαν για την επιβίωσή τους ενώ δημιουργεί μεγάλες προκλήσεις ακόμα και σε επιχειρήσεις που πατούσαν γερά στα πόδια τους. Παράλληλα επενδύσεις στον τουριστικό τομέα που υλοποιήθηκαν όταν η τουριστική κίνηση ήταν στο ζενίθ και οι προσδοκίες μεγάλες είναι πολύ αμφίβολο αν θα καταφέρουν να ανταπεξέλθουν στις νέες συνθήκες.
Από την πλευρά του, το τραπεζικό σύστημα προσφέρει πρόσθετη στήριξη στις επιχειρήσεις του τουριστικού τομέα και είναι αποφασισμένο να ακολουθήσει ακόμα και ανορθόδοξα μέτρα προκειμένου να διασφαλιστεί ότι όσες επιχειρήσεις είναι βιώσιμες θα καταφέρουν να επαναλειτουργήσουν όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν.
Σε εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση βρίσκονται και οι επιχειρήσεις του λιανεμπορίου, που πέραν της κάθετης μείωσης των τζίρων και των επιπτώσεων των lockdown έχουν να διαχειριστούν ένα πολύ δύσκολο πρόβλημα: το cash flow. Οι εμπορικές επιχειρήσεις λειτουργούν δίνοντας έμφαση σε συγκεκριμένες εποχές του χρόνου (γιορτές και την άνοιξη για καλοκαιρινές αγορές), Εν πολλοίς αποκτούσαν εμπορεύματα τα οποία διέθεταν στο καταναλωτικό κοινό, και με τα έσοδα των πωλήσεων, χρηματοδοτούσαν την απόκτηση νέου stock εμπορευμάτων το οποίο διέθεταν και πάλι σε κάποια από τις περιόδους υψηλής εμπορικής κίνησης.
Ωστόσο η πανδημία έσπασε την αλυσίδα αυτή: πολλές επιχειρήσεις βρέθηκαν με stock προϊόντων που δεν μπόρεσαν να τα διαθέσουν το περασμένο Πάσχα λόγω του lockdown, stock το οποίο έχει απαξιωθεί. Έχοντας χάσει τις πωλήσεις περιόδων αιχμής και με μεγάλο stock στις αποθήκες που απαξιώνεται οι επιχειρήσεις αυτές δεν έχουν το cash flow ώστε να μπορέσουν να επαναλειτουργήσουν όταν οι συνθήκες ομαλοποιηθούν. Κλάδοι όπως υπόδηση – ένδυση θα υποστούν ριζικό μετασχηματισμό μετά το τέλος της κρίσης.
Η ανάπτυξη των ηλεκτρονικών δικτύων προσέφερε ανάσες, αλλά αυτό δεν λειτουργεί πάντα και για όλους: αλυσίδες όπως η Jumbo με χιλιάδες μικρής αξίας προϊόντα και οι οποίες βασίζουν ένα μεγάλο μέρος των πωλήσεων στις αποκαλούμενες αυθόρμητες αγορές (όπου ο καταναλωτής μαζί με αυτό που ήθελε να αποκτήσει αγοράζει 2-3 ακόμα είδη λόγω της ποικιλίας και της ελκυστικότητας της τιμής) προτίμησαν να μην λειτουργήσουν ηλεκτρονικά, αδυνατώντας να διαχειριστούν τα χαοτικά logistics που απαιτούν οι ηλεκτρονικές πωλήσεις ή μέθοδοι όπως το click away.
Τέλος, υπό μεγάλη πίεση βρίσκονται οι εταιρείες εστίασης και είναι δεδομένο ότι μετά την κρίση πολλές επιχειρήσεις του κλάδου δεν θα επαναλειτουργήσουν. Ωστόσο ένας σημαντικός αριθμός, σχεδόν το ένα τρίτο των επιχειρήσεων, έχουν καταφέρει να επιβιώνουν μέσω της διανομής κατ’ οίκον, ενώ και οι ενέσεις μέσω των επιστρεπτέων προκαταβολών και της μείωσης των ενοικίων διατηρούν στη ζωή πολλές επιχειρήσεις εστίασης.
Οι κλάδοι που απογειώνονται
Στη σκιά της χωρίς προηγούμενο, εδώ και πολλές γενιές, υγειονομικής κρίσης πολλοί κλάδοι γνωρίζουν ημέρες δόξας. Σούπερ μάρκετ και τρόφιμα, εταιρείες ταχυμεταφορών, εταιρείες που συνδέονται με την πληροφορική – τεχνολογία, φαρμακευτικές, τηλεπικοινωνίες και ενέργεια όχι μόνο ξεπερνούν με άνεση την κρίση αλλά βλέπουν τα μεγέθη τους να ενισχύονται και να ισχυροποιούνται έχοντας πρόσβαση σε άφθονη ρευστότητα.
Σημαντικά οφέλη αποκομίζουν επίσης πολλές εξαγωγικές επιχειρήσεις οι οποίες έχουν καταφέρει να διευρύνουν τις πωλήσεις τους και να βελτιώσουν τη θέση τους στις αγορές που δραστηριοποιούνται.
Χωρίς προβλήματα ξεπερνά την κρίση και η ναυτιλία, ενώ ακόμα και ο κλάδος των αυτοκινήτων, παρά τις αναταράξεις που δέχονται ορισμένες εταιρείες του κλάδου, οι πιο αδύναμες, σε γενικές γραμμές στέκεται όρθιος, ξεπερνώντας τις προσδοκίες.
Η λήξη των μέτρων στήριξης
Η ευρωζώνη προετοιμάζεται πάντως για την επόμενη ημέρα μετά τη λήξη των μέτρων στήριξης, καθώς πολλές επιχειρήσεις θα βρεθούν στο όριο της κατάρρευσης. Το θέμα συζήτησαν οι υπουργοί Οικονομικών τη Δευτέρα και το συμπέρασμα, όπως το συνόψισε ο πρόεδρος του Eurogroup, Πασκάλ Ντόνοχιου, ήταν ότι τα μέτρα στήριξης «ήταν μια ιστορία επιτυχίας, αλλά δύσκολες στιγμές είναι μπροστά μας. Οι περισσότερες επιχειρήσεις έχουν σίγουρα ένα λαμπρό μέλλον, αλλά πολλές επιχειρήσεις θα χρειαστούν χρόνο για να διορθώσουν τους ισολογισμούς τους και, δυστυχώς, θα μπορούσαν να υπάρξουν κάποιες που δεν θα είναι βιώσιμες μακροπρόθεσμα».
Τα οριζόντια μέτρα στήριξης τελειώνουν, καθώς, όπως σημείωσε ο Ιρλανδός υπουργός Οικονομικών, «αρχίζει η φάση ανάκαμψης και θα περάσουμε σε μια φάση πιο στοχοθετημένων μέτρων». Το δύσκολο ερώτημα, όπως είπε, είναι πώς θα εντοπιστούν οι βιώσιμες επιχειρήσεις που θα εξακολουθούν να χρειάζονται την υποστήριξή μας. «Τα θεσμικά πλαίσια για την αφερεγγυότητα θα πρέπει να προσαρμοστούν προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν οι οικονομικές ζημίες και αυτή είναι μια συζήτηση στην οποία θα επανέλθουμε τον Απρίλιο», υπογράμμισε.
Η γραμμή, πάντως, που χωρίζει τις βιώσιμες επιχειρήσεις που θα πρέπει να υποστηριχθούν από αυτές που κρίνεται ότι δεν είναι βιώσιμες και θα αφεθούν στην τύχη τους είναι αρκετά δυσδιάκριτη. Χθες, ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Βάλντις Ντομπρόφσκις, ερωτηθείς σχετικά ανέφερε μόνο ότι η αξιολόγηση θα πρέπει να γίνει με βάση την κατάσταση, στην οποία βρίσκονταν οι επιχειρήσεις πριν ξεσπάσει η πανδημία.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΔΟΓΙΑΝΝΗΣ (Πηγή: businessdaily.gr)
