Τα στοιχεία από το δωδεκάμηνο του 2020 δείχνουν πως η μείωση των εισπράξεων του ΕΦΚΑ λόγω της πανδημίας του κορονοϊού, ξεπέρασε το 1 δισ. ευρώ συγκριτικά με το 2019. Τη δυσμενή αυτή εικόνα διασώζει ο κρατικός προυπολογισμός, που πλήρωσε για τους εργαζόμενους σε αναστολή σύμβασης εργασίας περίπου 900 εκατ. ευρώ, προκειμένου να καλύψει τις ασφαλιστικές τους εισφορές εντός του 2020.

Σύμφωνα με πληροφορίες, τα έσοδα που εισπράχθηκαν από 1^η Ιανουαρίου έως 31 Δεκεμβρίου του 2020 από την μισθωτή απασχόληση του ιδιωτικού τομέα, δηλαδή από τον βασικό αιμοδότη του ασφαλιστικού συστήματος, έπεσαν στα 9,9 δισ. ευρώ έναντι 11,1 δισ. ευρώ το 2019. Η πτώση αγγίζει τα 1,2 δις. ευρώ και σε ποσοστιαία βάση το 11%. Οι χειρότεροι μήνες του 12μηνου του 2020 ήταν το 3μηνο Απρίλιος – Μάιος – Ιούνιος, δηλαδή οι μήνες που ακολούθησαν το πρώτο lockdown, αλλά και ο Δεκέμβριος, εντός του οποίου εισπράττονται οι εισφορές Νοεμβρίου. Χαρακτηριστικό είναι πως μόνο μέσα στο 3μηνο Απρίλιος – Μάιος – Ιούνιος, όταν εισπράττονται οι εισφορές Μαρτίου – Απριλίου – Μαίου, χάθηκαν 650 – 700 εκατομμύρια ευρώ από τα περσινά έσοδα της μισθωτής απασχόλησης. Αυτό ήταν και το βασικό αποτύπωμα του πρώτου lockdown.

Παρά το σταδιακό άνοιγμα της αγοράς από τον Μάιο και το καλοκαίρι, τα έσοδα δεν επέστρεψαν σε θετικό πρόσημο συγκριτικά με το 2019, καθώς η υστέρηση ήταν σταθερή τάση για όλους τους επόμενους μήνες. Δεδομένου ότι τον Νοέμβριο επανήλθε για δεύτερη φορά μέσα στο 2020 σε εθνική κλίμακα το lockdown, ήταν δεδομένο ότι τα εισπραχθέντα εντός του Δεκεμβρίου έσοδα του ΕΦΚΑ θα κατέγραφαν εκ νέου σημαντική βουτιά. Όπως δείχνουν τα στοιχεία, η βύθιση ήταν πράγματι σημαντική, καθώς υπερέβη, σε δεδουλευμένη βάση, τα 250 εκατομμύρια ευρώ, αγγίζοντας το μείον 28% συγκριτικά με τα έσοδα του Δεκεμβρίου του 2019.

Πτωτική, ωστόσο, ήταν η πορεία και των εσόδων του ΕΦΚΑ από τις εισφορές των ελεύθερων επαγγελματιών – αυτοαπασχολούμενων και αγροτών, παρά την αύξηση των ελάχιστων υποχρεωτικών ασφαλίστρων το 2020. Σύμφωνα με πληροφορίες, εισπράχθηκαν 1,71 δισ. ευρώ το 2020 έναντι 1,82 δισ. το 2019. Αν συνυπολογίσει κανείς και τα έσοδα από τις εισφορές που έρχονται από τους δικηγορικούς συλλόγους, όπως επίσης και από το εργόσημο του πρ. ΟΓΑ, τότε τα έσοδα της χρονιάς του κορωνοιού από τους μη μισθωτούς διαμορφώνονται στα 1,76 δις. ευρώ έναντι 1,88 δις. το 2019. Η πτώση αγγίζει τα 110 εκατομμύρια ευρώ. Κι αυτό συμβαίνει ενώ η ελάχιστη ασφαλιστική υποχρέωση αυξήθηκε εντός του 2020 για εκατοντάδες χιλιάδες ελεύθερους επαγγελματίες.

Υπενθυμίζεται πως στο πλαίσιο του νέου ασφαλιστικού, ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι (πρ. ΟΑΕΕ – ΕΤΑΑ) που κατέβαλλαν τα ελάχιστα υποχρεωτικά ασφάλιστρα, με βάση τον κατώτατο μισθό έως το 2019, δηλαδή 185 ευρώ το μήνα (με τα 10 ευρώ υπέρ ανεργίας), μεταπήδησαν από 1/1/2020 στην πρώτη και ελάχιστη υποχρεωτική ασφαλιστική κατηγορία των 220 ευρώ το μήνα. Η αύξηση ήταν της τάξης των 35 ευρώ για τα ελάχιστα υποχρεωτικά ασφάλιστρα. Την ίδια στιγμή, στο πλαίσιο του νέου συστήματος των ασφαλιστικών κατηγοριών, τα ασφάλιστρα αυξήθηκαν και για όλους όσοι είχαν μηνιαίο εισόδημα έως 1.050 ευρώ (καθαρό φορολογητέο συν εισφορές προηγούμενου έτους). Παρά την ασφαλιστική αυτή επιβάρυνση, τα έσοδα από τις εισφορές των μη μισθωτών, ελέω πανδημίας, σημείωσαν πτώση και όχι άνοδο.

Συνεπώς, αθροιστικά η πτώση εσόδων από τον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας τόσο από τους μισθωτούς όσο και από τους μη μισθωτούς έφτασε το 1,3 δις. ευρώ. Πτωτικά όμως κινήθηκαν, σύμφωνα με πληροφορίες, και τα έσοδα από τις ρυθμίσεις ασφαλιστικών οφειλών, καθώς πέρσι εισπράχθηκαν περίπου 1,2 δις. ευρώ έναντι 1,57 δις. ευρώ που είχαν εισπραχθεί το 2019. Η πτώση δηλαδή ξεπερνά τα 350 εκατ. ευρώ.

«Πάγωμα» των δόσεων

Υπενθυμίζεται πως οι ρυθμίσεις προς τα Ταμεία «πάγωσαν» για ένα 3μηνο στο πρώτο Lockdown και ακολούθως μεταχρονολογήθηκαν ώστε να ξεκινήσει εκ νέου η εξυπηρέτησή τους από τον Ιούνιο. Οι δόσεις που έληγαν 31/3, 30/4 και 31/5 έπρεπε να πληρωθούν από 30/6 και μετά. Στη συνέχεια δόθηκε δεύτερη και τρίτη ευκαιρία επανένταξης σε σχήματα δόσεων που χάθηκαν από τον Ιούνιο έως τον Οκτώβριο, καθώς αρκούσε η πληρωμή μιας δόσης έως 31/12 για την αναβίωση των χαμένων ρυθμίσεων.

Αντίθετη τροχιά από όλα τα υπόλοιπα έσοδα ακολούθησαν τα έσοδα από τις εισφορές του Δημοσίου, τα ποσά δηλαδή που καταβάλλει ο κρατικός προυπολογισμός στον ΕΦΚΑ ως εργοδότης από το 2017. Κατ αρχήν τα έσοδα αυξήθηκαν λόγω της τελευταίας βαθμίδας της μεταβατικής περιόδου που ξεκίνησε το 2017, εντός της οποίας αυξάνονταν σταδιακά οι εργοδοτικές εισφορές του Δημοσίου για τους προ της 1ης/1/2011 δημοσίους υπαλλήλους. Εντός του 2020 η εν λόγω εργοδοτική εισφορά έφτασε στο 13,33% και έτσι τερματίστηκε η μεταβατική περίοδος.

Περαιτέρω όμως αύξηση των εσόδων του ΕΦΚΑ από εισφορές Δημοσίου, της τάξης των 25 – 30 εκατ. ευρώ το μήνα από τον Φεβρουάριο και μετά, σημειώθηκε προφανώς λόγω της αύξησης της απασχόλησης στο Δημόσιο αλλά και του προγράμματος Κοινωφελούς Εργασίας που «τρέχει» αυτούς τους μήνες. Εμπειρα στελέχη των Ταμείων εκτιμούν πως η αύξηση των εσόδων του ΕΦΚΑ λόγω της αύξησης της απασχόλησης στο Δημόσιο πρέπει να κυμαίνεται κοντά στα 250 εκατ. ευρώ για το 2020 συγκριτικά με το 2019.

Την δυσμενή εικόνα των εσόδων, που κατέγραψαν βουτιά λόγω της πανδημίας του κορωνοιού, ανατρέπει η συνεισφορά του κρατικού προϋπολογισμού. Ο κρατικός κορβανάς κατέβαλε περίπου 900 εκατ. ευρώ στον ΕΦΚΑ για τις ασφαλιστικές εισφορές των εργαζομένων που τέθηκαν σε αναστολή σύμβασης εργασίας εντός του 2020. Υπενθυμίζεται πως το Δώρο Χριστουγέννων από το υπουργείο Εργασίας εισέπραξαν 1,06 εκατ. εργαζόμενοι, οι οποίοι τέθηκαν εντός του 2020 σε αναστολή σύμβασης εργασίας. Για όλους αυτούς τους εργαζόμενους, όπως επίσης και για όσους είχαν τεθεί σε αναστολή τον Μάρτιο και τον Απρίλιο, ο κρατικός προϋπολογισμός κατέβαλε 900 εκ. ευρώ σε ασφαλιστικές εισφορές.