ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ
Η κατοχή πνευματικών δικαιωμάτων παρέχει στον κάτοχο το αποκλειστικό δικαίωμα επί του έργου του. Όταν δηλαδή ένα άτομο δημιουργεί ένα πρωτότυπο έργο το οποίο έχει αποτυπωθεί σε ένα υλικό μέσο, τότε αυτόματα, αποκτά την κατοχή των πνευματικών δικαιωμάτων επί του έργου του.
Πολλοί τύποι έργων είναι κατάλληλοι για προστασία πνευματικών δικαιωμάτων όπως για παράδειγμα ηχητικά και οπτικά έργα (ταινίες, τηλεοπτικές εκπομπές), Ηχογραφήσεις ήχου και μουσικές συνθέσεις, γραπτά έργα (βιβλία, άρθρα, διαλέξεις). Οπτικά έργα (αφίσες για διαφημίσεις) θεατρικά έργα (παραστάσεις και μιούζικαλ).
Αυτό σε γενικές γραμμές είναι το λεγόμενο πνευματικό δικαίωμα που δίνει στον δημιουργό την πλήρη κυριότητα του έργου του.
Κι αυτή είναι επίσης, η μία όψη του νομίσματος.
Η άλλη όψη είναι η διαχείριση και διάθεση του έργου. Εδώ ο δημιουργός έχει να διαλέξει ανάμεσα στο να επικοινωνήσει το έργο του μέσω διαδικτύου ή με αυτοέκδοση, ειδάλλως να παραχωρήσει σε τρίτους (εκδότες ή δισκογραφικές εταιρείες) το έργο του, εισπράττοντας ένα ποσοστό επί των πωλήσεων, κάτι που προαποφασίζεται και υπογράφεται σε συμβόλαιο και από τους δύο συμβαλλόμενους.
Η αμοιβή των δικαιωμάτων είναι επίσης ένα μείζον θέμα και γεννά το εξής ερώτημα. Είναι αρκετό και δίκαιο άραγε το ποσοστό που εισπράττει ο δημιουργός;
Είναι γεγονός ότι για να ολοκληρωθεί ένα έργο (βιβλίο στην περίπτωση μου ως συγγραφέας) απαιτούνται πολλά πράγματα. Το θέμα του βιβλίου, η έμπνευση, η απομόνωση, η πειθαρχεία, η σκληρή δουλειά, οι εργατοώρες που είναι άπειρες, κ.λ.π.
Αυτό σε ότι αφορά την δημιουργία του έργου. Τι γίνεται όμως όταν τελειώσει ένα βιβλίο, πως θα γίνει γνωστό και θα διατεθεί στους αναγνώστες;
Τον ρόλο αυτόν τον αναλαμβάνει ο εκδοτικός οίκος. Και δεν εννοούμε φυσικά, ένα άψυχο κτήριο, αλλά έναν ζωντανό επαγγελματικό οργανισμό που μέσα του εργάζονται αρκετά άτομα, το καθένα στον τομέα του, ώστε να πάρει την τελική μορφή του και να φτάσει στα χέρια των αναγνωστών.
Είναι οι επιμελητές, οι γραφίστες, οι τυπογράφοι, οι πωλητές, οι υπεύθυνοι των δημοσίων σχέσεων, των εκδόσεων, του τμήματος marketing και φυσικά τα βιβλιοπωλεία. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι εργάζονται πάνω στο έργο του δημιουργού για να φτάσει όσο πιο άρτιο γίνεται στις προθήκες των βιβλιοπωλείων κι από εκεί στις βιβλιοθήκες των αναγνωστών. Και κάτι τελευταίο και πολύ σημαντικό, είναι το ρίσκο που καλείται να πάρει ο εκδότης εμπιστευόμενος το ένστικτό του αλλά και την εμπειρία των συνεργατών του και του ίδιου, για την επιτυχία του βιβλίου.
Προσωπικά θεωρώ πως αυτό που λείπει από τη χώρα μας, είναι ένας δίκαιος νόμος που να κατοχυρώνει και να προστατεύει όλους όσους εργάζονται για το καλό του πολιτισμού!
Πένυ Παπαδάκη. Συγγραφέας – στιχουργός.
